ภาวะเลือดเป็นกรดจากแลกติกเกินที่สัมพันธ์กับการใช้ยา Metformin: บทบาทพยาบาล ในการดูแลผู้ป่วยเบาหวานระยะวิกฤต
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ภาวะเลือดเป็นกรดจากแลกติกเกินที่สัมพันธ์กับการใช้ยา Metformin (MALA) เป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ส่งผลให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันและมีอัตราการเสียชีวิตสูง ผู้ป่วยจาเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยการฟอกเลือดโดยเร็วที่สุดเพื่อลดผลกระทบที่รุนแรงต่อชีวิต พยาบาลจึงมีบทบาทสาคัญในการการค้นหาผู้ป่วยในระยะแรกเพื่อให้ได้รับการรักษาที่รวดเร็ว และสามารถดูแลผู้ป่วยในภาวะวิกฤติได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ บทความนี้จึงมุ่งสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะ MALA และนาเสนอบทบาทพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยที่มีภาวะMALA ใน 3 ระยะที่สาคัญคือ1) การพยาบาลในระยะแรกมุ่งเน้นที่การประเมินปัจจัยเสี่ยงและค้นหาอาการได้รวดเร็วเพื่อได้รับการรักษาที่เหมาะสม 2) การพยาบาลในระยะวิกฤติ พยาบาลมีบทบาทสาคัญในการดูแลเพื่อป้องกันอันตรายจากภาวะเลือดเป็นกรด ภาวะช็อก ภาวะระบบหายใจล้มเหลว ภาวะเสียสมดุลของสารน้าและอิเล็กโทรไลต์ การพยาบาลผู้ป่วยไตวายเฉียบพลันที่ได้การบาบัดทดแทนทางไต 3)การพยาบาลในระยะฟื้นฟูและป้องกันการกลับเป็นซ้า โดยการให้ข้อมูลแก่ผู้ป่วยและครอบครัวในการป้องกันMALA และการประสานงานกับทีมสุขภาพในการพัฒนาแนวทางการดูแลและป้องกันภาวะ MALA
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อเขียนหรือบทความใดๆ ที่ตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารวิจัยและพัฒนาอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง (Online) ฉบับนี้ เป็นความคิดเห็นเฉพาะส่วนตัวของผู้เขียนและกองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย และวารสารวิจัยและพันาอนุภูมิภาค ลุ่มน้ำโขง (Online) ไม่มีข้อผูกพันธ์ประการใดๆ อนึ่งกองบรรณาธิการวารสารยินดีรับพิจารณาบทความจากนักวิชาการ นักศึกษา ตลอดจนผู้อ่าน และผู้สนใจทั่วไป เพื่อนำลงตีพิมพ์ สำหรับบทความจะผ่านการพิจารณาจากผู้ทรงคุณวุฒิสาขาวิชาที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกสถาบัน
References
คณะกรรมการเภสัชกรรม และการบาบัด โรงพยาบาลศิริราช (2565). คู่มือการใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูง High Alert Drugs (ฉบับปรับปรุง 2565) . https://www2.si.mahidol.ac.th/km/cop/clinical/medicationsafety/highalertdrug/7684/
จิตต์ประไพ น้อยนวล และ สุมัณฑนา ตันประยูร.(2564).กรณีศึกษา: ภาวะเลือดเป็นกรดจากการคั่งของแลคติกซึ่งสัมพันกับการใช้ยาเมทฟอร์มิน.วารสารไทยเภสัชศาสตรและวิทยาการสุขภาพ,16(4) : 403-409.
ปัญจพล กอบพึ่งตนและ นลวัลท์ เชื้อเมืองพาน. (2563).อุบัติการณ์และ อัตราตายของการเกิดภาวะกรดแลกติกในเลือดในผู้ป่วยเบาหวานที่ได้รับยาmetforminและปัจจัยที่สัมพันธ์ในรพ.เชียงรายประชานุเคราะห์. เชียงรายเวชสาร., 12(1): 44-46.
วนิดา ดุรงค์ฤทธิชัย และนพกมลประจงทัศน์. (2565). แนวทางป้องกันปอดอักเสบในผู้ป่วยที่ใช้เครื่องช่วยหายใจ (VAP): การทบทวนเนื้อหาจากงานวิจัย.วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 9(2): 21-36.
วันทนี อภิชนาพงศ์.(2563).กรณีศึกษา metformin-associated lactic acidosis.วารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาล.30(1):26-37.
วิลาสินี เสียงตรง และคณะ .(2562).ปัจจัยเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจาก Metformin Associated Lactic Acidosis ในผู้ป่วยเบาหวานประเภทที่ 2 ที่ได้รับยาเมทฟอร์มิน.วารสารวิชาการสาธารณสุข.28(5):97-115.
ศรัญญา จุฬารี, จันทร์ทิรา เจียรณัยและรังสิมา ครอสูงเนิน. (2565). ความสาเร็จของการหย่าเครื่องช่วยหายใจ: บทบาทที่ท้าทายของพยาบาล.ราชาวดีสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสุรินทร์.12(1).149-162.
สุจิตรา วีณิน. (2563).ภาวะ metabolic acidosis จากยาหรือสารพิษ. วารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาล; 30(3):198-212.
Achanti, A., & Szerlip, H. M. (2022). Acid-Base Disorders in the Critically Ill Patient. Clinical journal of the American Society of Nephrology : CJASN, CJN.04500422. Advance online publication. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.2215/CJN.04500422
Asif, S., Bennett, J., & Marakkath, B. (2019). Metformin-associated Lactic Acidosis: An Unexpected Scenario. Cureus, 11(4), e4397. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.7759/cureus.439
Berlo-van de Laar, I. R. F., Gedik, A., van 't Riet, E., de Meijer, A., Taxis, K., & Jansman, F. G. A. (2020). Identifying patients with metformin associated lactic acidosis in the emergency department. International journal of clinical pharmacy, 42(5), 1286–1292. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1007/s11096-020-01069-2
Calello, D. P., Liu, K. D., Wiegand, T. J., Roberts, D. M., Lavergne, V., Gosselin, S., Hoffman, R. S., Nolin, T. D., Ghannoum, M., & Extracorporeal Treatments in Poisoning Workgroup (2015). Extracorporeal Treatment for Metformin Poisoning: Systematic Review and Recommendations From the Extracorporeal Treatments in Poisoning Workgroup. Critical care medicine, 43(8), 1716–1730. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1097/CCM.0000000000001002
Chidiac, J., Kassab, R., Iskandar, M., Koubar, S., & Aoun, M. (2022). Metformin-Associated Lactic Acidosis in a Diabetic Patient with Normal Kidney Function and Occult Cirrhosis. Case reports in critical care, 2022, 5506744. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1155/2022/5506744
Correia, M. S., & Horowitz, B. Z. (2022). Continuous extracorporeal clearance in metformin-associated lactic acidosis and metformin-induced lactic acidosis: a systematic review. Clinical toxicology (Philadelphia, Pa.), 60(11), 1266–1276. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1080/15563650.2022.2127363
Doenyas-Barak, K., Beberashvili, I., Marcus, R., & Efrati, S. (2016). Lactic acidosis and severe septic shock in metformin users: a cohort study. Critical care (London, England), 20, 10. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1186/s13054-015-1180-6
Hayashi, A., Ishimura, T., Sugimoto, H., Suzuki, H., Hamasaki, A., & Tsukamoto, T. (2022). Metformin-associated lactic acidosis exacerbated by acute kidney injury in an overseas traveler. CEN case reports, 11(2), 278–282. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1007/s13730-021-00665-z
Juneja, D., Nasa, P., & Jain, R. (2022). Metformin toxicity: A meta-summary of case reports. World journal of diabetes, 13(8), 654–664. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.4239/wjd.v13.i8.654
Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Acute Kidney Injury Work Group. KDIGO Clinical Practice Guideline for Acute Kidney Injury. Kidney inter., Suppl. 2012; 2: 1–138.
Krowl, L., Al-Khalisy, H., & Kaul, P. (2018). Metformin-Induced Lactic Acidosis (MILA): Review of current diagnostic paradigm. The American journal of emergency medicine, 36(5), 908.e3–908.e5. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1016/j.ajem.2018.01.097
Mammadova, N., Soukup, J., Shkodivskyi, P., Gudowski, C., Ahmed, A., & Pliquett, R. U. (2022). A patient with severe metformin-associated lactic acidosis complicated by acute coronary syndrome: a case report. BMC nephrology,23(1), 174. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1186/s12882-022-02781-z
Mariano, F., & Biancone, L. (2021). Metformin, chronic nephropathy and lactic acidosis: a multi-faceted issue for the nephrologist. Journal of nephrology, 34(4), 1127–1135. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1007/s40620-020-00941-8
Messina, A., Calabrò, L., Pugliese, L., Lulja, A., Sopuch, A., Rosalba, D., Morenghi, E., Hernandez, G., Monnet, X., & Cecconi, M. (2022). Fluid challenge in critically ill patients receiving haemodynamic monitoring: a systematic review and comparison of two decades. Critical care (London, England), 26(1), 186. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1186/s13054-022-04056-3
Moioli, A., Maresca, B., Manzione, A., Napoletano, A. M., Coclite, D., Pirozzi, N., Punzo, G., & Menè, P. (2016). Metformin associated lactic acidosis (MALA): clinical profiling and management. Journal of nephrology, 29(6), 783–789. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1007/s40620-016-0267-8
Salvatore, T., Pafundi, P. C., Marfella, R., Sardu, C., Rinaldi, L., Monaco, L., Ricozzi, C., Imbriani, S., Nevola, R., Adinolfi, L. E., & Sasso, F. C. (2019). Metformin lactic acidosis: Should we still be afraid?. Diabetes research and clinical practice, 157, 107879. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1016/j.diabres.2019.107879
Smith, Z. R., Horng, M., & Rech, M. A. (2019). Medication-Induced Hyperlactatemia and Lactic Acidosis: A Systematic Review of the Literature. Pharmacotherapy, 39(9), 946–963. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1002/phar.2316
Yagi, K., & Fujii, T. (2021). Management of acute metabolic acidosis in the ICU: sodium bicarbonate and renal replacement therapy. Critical care (London, England), 25(1), 314. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1186/s13054-021-03677-4
Yang, C. C., Weng, S. F., Tseng, K. L., & Ho, C. H. (2022). Clinical presentations and prognosis of metformin-associated lactic acidosis patients in the intensive care unit: A 20-year survey. Medicine, 101(27), e29918. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1097/MD.0000000000029918
Yeh, H. C., Ting, I. W., Tsai, C. W., Wu, J. Y., & Kuo, C. C. (2017). Serum lactate level and mortality in metformin-associated lactic acidosis requiring renal replacement therapy: a systematic review of case reports and case series. BMC nephrology, 18(1), 229. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1186/s12882-017-0640-4
White, S., Driver, B. E., & Cole, J. B. (2016). Metformin-Associated Lactic Acidosis Presenting as Acute ST-Elevation Myocardial Infarction. The Journal of emergency medicine, 50(1), 32–36. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.1016/j.jemermed.2015.10.01
Zanza, C., Facelli, V., Romenskaya, T., Bottinelli, M., Caputo, G., Piccioni, A., Franceschi, F., Saviano, A., Ojetti, V., Savioli, G., & Longhitano, Y. (2022). Lactic Acidosis Related to Pharmacotherapy and Human Diseases. Pharmaceuticals (Basel, Switzerland), 15(12), 1496. https://doi-org.ejournal.mahidol.ac.th/10.3390/ph15121496