ปัญญาประดิษฐ์กับมุมมองของจอห์น สจ๊วต มิลล์ต่อศักดิ์ศรีและความก้าวหน้า Artificial Intelligence and John Stuart Mill's Views on Dignity and Progress.

Main Article Content

พระธีรพล ณฏฺฐิโก
พระครูศรีปัญญาวิกรม
พัชริน จินดาปทีป

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์ปัญญาประดิษฐ์กับมุมมองของจอห์น สจ๊วต มิลล์ต่อศักดิ์ศรีและความก้าวหน้า พบว่า แนวคิดประโยชน์นิยมเชิงคุณภาพ ประเด็นหลักไม่ได้พยายามปฏิเสธความสุขทางกายเช่น การกิน การดื่มหรือความพอใจทางประสาทสัมผัส แต่ได้นำเสนอสิ่งที่สูงกว่าความสุขทางกายนั้นคือความสุขทางจิต ความท้าทายของปัญญาประดิษฐ์ที่มีความสามารถในการจัดการงานที่ซับซ้อนและใช้ความคิดได้ ทำให้เกิดคำถามว่า งานเหล่านี้เคยเป็นแหล่งของความสุขชั้นสูงสำหรับมนุษย์หรือไม่ หากปัญญาประดิษฐ์ทำงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์แทนเราทั้งหมด ถ้าปัญญาประดิษฐ์สามารถเลียนแบบความคิดสร้างสรรค์และงานศิลปะได้ หรือสามารถตัดสินใจแทนมนุษย์ในเรื่องที่ซับซ้อน เช่น การวินิจฉัยทางการแพทย์หรือการตัดสินคดีความ มนุษย์จะยังคงมีศักดิ์ศรีและความเป็นปัจเจกบุคคลในฐานะผู้มีเหตุผลและมีเจตจำนงเสรีหรือไม่ ถ้าปัญญาประดิษฐ์เพียงแค่ทำให้มนุษย์พึ่งพาเทคโนโลยีจนสูญเสียความสามารถในการใช้เหตุผลและการแก้ปัญหาด้วยตนเอง มิลล์มองว่านั่นไม่ใช่ความก้าวหน้าอย่างแท้จริง เพราะมันไม่ได้ทำให้มนุษย์ดีขึ้นในฐานะสิ่งมีชีวิตที่สามารถคิดและตัดสินใจได้ ความกังวลดังกล่าวขยายไปถึงการที่อำนาจในการตัดสินใจของปัญญาประดิษฐ์กระจุกตัวอยู่ที่บริษัทเทคโนโลยีเพียงไม่กี่แห่ง นอกจากนี้การมีส่วนร่วมของประชาชนอาจถูกลดทอนลงจากความเป็นพลเมืองที่มีสิทธิมีเสียง อาจจะถูกลดทอนเป็นแค่ผู้ใช้งานที่ต้องปฏิบัติตามกฎของแพลตฟอร์ม ยกตัวอย่าง แทนที่ประชาชนจะร่วมกันตัดสินใจเรื่องนโยบายสาธารณะ พวกเขาอาจถูกจำกัดให้เพียงแค่กด“ไลค์”หรือ“แชร์” ซึ่งเป็นการมีส่วนร่วมที่ผิวเผินและไม่ได้นำไปสู่การปกป้องสิทธิที่แท้จริง

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
1.
ณฏฺฐิโก พ, พระครูศรีปัญญาวิกรม, จินดาปทีป พ. ปัญญาประดิษฐ์กับมุมมองของจอห์น สจ๊วต มิลล์ต่อศักดิ์ศรีและความก้าวหน้า: Artificial Intelligence and John Stuart Mill’s Views on Dignity and Progress. JSOR [อินเทอร์เน็ต]. 31 สิงหาคม 2025 [อ้างถึง 7 ธันวาคม 2025];4(2). available at: https://so14.tci-thaijo.org/index.php/jssmcure/article/view/1780
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

เอกสารอ้างอิง

ภาษาไทย

ผศ.ดร.ศุภชัย ศุภผล, ปรัชญาการเมืองเบื้องต้น, กรุงเทพมหานครฯ: สำนักพิมพ์

มหาวิทยาลัยรามคำแหง, ๒๕๖๑.

ลีโอ สเตร๊าส์และ โจเซ็ฟ คร็อปซี่ย์, แปลโดย ศ.ดร.สมบัติ จันทรวงศ์, ประวัติปรัชญา

การเมือง, กรุงเทพมหานครฯ: สำนักพิมพ์ คบไฟ, ๒๕๕๑.

ศักดิ์สิทธิ์ ฆารเลิศ, “ความคิดทางการเมืองของจอห์นสจ๊วตมิลล์:ว่าด้วยแนวทางการป้องกัน

ทรราชของเสียงข้างมาก”, วารสาร สังคมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ปีที่

๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มิถุนายน ๒๕๖๕.

ถาษาอังกฤษ

H.L.A Hart, “Essays in jurisprudence and Philosophy” Oxfrd: clarendon Press, 1983.

John Stuart Mill, “Considerations on Representative Government”, Toronto: University of Toronto Press, 1977.

Mill, J. S, Utilitarianism, ed. Mary Warnock The Fontana Library, 1970.