ความสัมพันธ์ระหว่างการกำกับดูแลกิจการกับการหลีกเลี่ยงภาษีของบริษัทจดทะเบียน: หลักฐานเชิงประจักษ์บริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
คำสำคัญ:
การกำกับดูแลกิจการ , การหลีกเลี่ยงภาษี , อัตราภาษีที่แท้จริงบทคัดย่อ
การหลีกเลี่ยงภาษีของบริษัทเป็นปัจจัยที่บั่นทอนศักยภาพการพัฒนาประเทศในระยะยาว ดังนั้น การออกแบบกลไกเพื่อจำกัดและลดปัญหาการหลีกเลี่ยงภาษีของภาคธุรกิจจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคุณภาพการกำกับดูแลกิจการกับการหลีกเลี่ยงภาษี จากหลักฐานเชิงประจักษ์ของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย โดยใช้ข้อมูลทุติยภูมิช่วง พ.ศ. 2561–2567 รวมทั้งสิ้น 635 บริษัท ทำการวิเคราะห์ด้วย Panel data ผลการศึกษาพบว่า คะแนนการกำกับดูแลกิจการมีความสัมพันธ์เชิงบวกและมีนัยสำคัญทางสถิติกับอัตราภาษีที่แท้จริง (ETR) สะท้อนว่าธรรมาภิบาลที่เข้มแข็งช่วยลดพฤติกรรมการหลีกเลี่ยงภาษีของบริษัท นอกจากนี้ ขนาดบริษัทมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับ ETR อย่างมีนัยสำคัญ สอดคล้องกับมุมมองว่า บริษัทขนาดใหญ่เผชิญการกำกับตรวจสอบที่เข้มข้นกว่าในทางปฏิบัติ ข้อค้นพบชี้ให้เห็นความสำคัญของกลไกธรรมาภิบาลที่มีประสิทธิภาพ อาทิ สัดส่วนกรรมการอิสระที่เหมาะสม การมีคณะกรรมการตรวจสอบที่เป็นอิสระและเชี่ยวชาญ ความหลากหลายทางเพศของคณะกรรมการ จำนวนและโครงสร้างคณะกรรมการชุดย่อยที่เหมาะสม ซึ่งมีบทบาทในการจำกัดการหลีกเลี่ยงภาษี ผลลัพธ์ยังสนับสนุนให้หน่วยงานกำกับดูแลใช้ข้อมูลด้านการกำกับดูแลกิจการเป็นสัญญาณเพื่อส่งเสริมมาตรฐานธรรมาภิบาลและการกำกับเชิงความเสี่ยงในระดับตลาดทุน
เอกสารอ้างอิง
Almarayeh, T., Abdullatif, M., & Aibar-Guzmán, B. (2022). The role of audit committees in mitigating earnings management: evidence from Jordan. Journal of Accounting in Emerging Economies, 12(5), 882-907. https://doi.org/10.1108/JAEE-09-2020-0235
Ariani, M., Hadiyatno, D., & Anam, H. H. (2024). Metodologi penelitian: Langkah mudah menulis skripsi dan tesis. Indonesian: PT. RajaGrafindo Persada-Rajawali Pers.
Beasley, M. S., Goldman, N. C., Lewellen, C. M., & McAllister, M. (2021). Board risk oversight and corporate tax-planning practices. Journal of Management Accounting Research, 33(1), 7-32. https://doi.org/10.2308/JMAR-19-056
Bergmann, N. (2024). Heterogeneity in family firm finance, accounting and tax policies: dimensions, effects and implications for future research. Journal of Business Economics, 94, 311–378. https://doi.org/10.1007/s11573-023-01164-6
Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford publications. Cameron, A. C., & Miller, D. L. (2015). A practitioner’s guide to cluster-robust inference. Journal of human resources, 50(2), 317-372. https://doi.org/10.3368/jhr.50.2.317
Chernviriyakul, W., & Srijunpetch, S. (2022). The Relationship between Corporate Governance Rating, Board of Directors, Family Ownership and Tax Planning of Listed Companies on The Stock Exchange of Thailand. Kasetsart Applied Business Journal, 16(25), 25-47. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/KAB/article/view/257054
Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York: Routledge.
Efunniyi, C. P., Abhulimen, A. O., Obiki-Osafiele, A. N., Osundare, O. S., Agu, E. E., & Adeniran, I. A. (2024). Strengthening corporate governance and financial compliance: Enhancing accountability and transparency. Finance & Accounting Research Journal, 6(8), 1597-1616. https://doi.org/10.51594/farj.v6i8.1509
Hasan, A., Anwar, W., Zahir-Ul-Hassan, M. K., & Ahmed, A. (2024). Corporate governance and tax avoidance: evidence from an emerging market. Applied Economics, 56(22), 2688-2704. https://doi.org/10.1080/00036846.2023.2198195
Hausman, J. A. (1978). Specification tests in econometrics. Journal of the econometric society, 46(6), 1251-1271. https://doi.org/10.2307/1913827
Hossain, M. S., Ali, M. S., Ling, C. C., & Fung, C. Y. (2024). Tax avoidance and tax evasion: current insights and future research directions from an emerging economy. Asian Journal of Accounting Research, 9(3), 275-292. https://doi.org/10.1108/AJAR-09-2023-0305
Huseynov, F., Sardarli, S., & Zhang, W. (2017). Does index addition affect corporate tax avoidance?. Journal of Corporate Finance, 43, 241-259. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2017.01.008
Jariyasuthisiri, T., Youngsook, T., & Krongten, M. (2024). relationship between corporate governance and taxplanning with stock returns of set100 companies from the stock exchange of thailand. Journal of management science sakon nakhon rajabhat university, 4(4), 1475-1492. https://so08.tci-thaijo.org/index.php/JMSSNRU/article/view/3568
Jensen, M. C., & Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305-360. https://doi.org/10.1016/0304-405X(76)90026-X
Kerr, J. N., Price, R., Roman, F. J., & Romney, M. A. (2024). Corporate governance and tax avoidance: Evidence from governance reform. Journal of Accounting and Public Policy, 47, 107232. https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2024.107232
Khan, M. (2019). Corporate governance, ESG, and stock returns around the world. Financial Analysts Journal, 75(4), 103-123. https://doi.org/10.1080/0015198X.2019.1654299
Koay, G. Y., & Sapiei, N. S. (2025). The role of corporate governance on corporate tax avoidance: a developing country perspective. Journal of Accounting in Emerging Economies, 15(1), 84-105. https://doi.org/10.1108/JAEE-01-2023-0022
Kovermann, J., & Velte, P. (2019). The impact of corporate governance on corporate tax avoidance-A literature review. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 36, 100270. https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2019.100270
LSEG. (2024). Environmental, Social and Governance scores from LSEG. Retrieved 20 October 2025, from https://www.lseg.com/content/dam/data-analytics/en_us/documents/methodology/lseg-esg-scores-methodology.pdf
Mili, M., & Alaali, Y. (2023). Does corporate governance quality improve credit ratings of financial institutions? Evidence from ownership and board structure. Corporate Governance: The International Journal of Business in Society, 23(4), 867-887. https://doi.org/10.1108/CG-05-2022-0232
Mueangjun, C., & Jonfruk, S. (2025). Causal effects between good corporate governance and tax planning and performance of listed companies in the Stock Exchange of Thailand, SET100 group. Journal of Accountancy and Management, 17(2), 153-167. https://so02.tci-
thaijo.org/index.php/mbs/article/view/274010
Panda, B., & Leepsa, N. M. (2017). Agency theory: Review of theory and evidence on problems and perspectives. Indian journal of corporate governance, 10(1), 74-95. https://doi.org/10.1177/0974686217701467
Phetruen, W. (2023). Corporate governance Firm Characteristics and Tax Avoidance: Evidence from Thailand. Journal of Federation of Accounting Professions, 5(14), 36-53. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/JFAC/article/view/259477
Salehi, M., Jabbari, S., Hosseiny, Z. N., & Khargh, F. E. (2024). Impact of corporate governance on tax avoidance. Journal of Public Affairs, 24(3), e2929. https://doi.org/10.1002/pa.2929
Salhi, B., Al Jabr, J., & Jarboui, A. (2020). A comparison of corporate governance and tax avoidance of UK and Japanese firms. Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe, 23(3), 111-132. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=898058
Tania, F. F. (2020). The effect of corporate governance on tax avoidance: evidence from Indonesia. Management & Economics Research Journal, 2(4), 66-85. https://doi.org/10.48100/merj.v2i4.126
Thanasotorn, T. (2020). Problems of tax evasion in value added taxes. RMUTK Journal of Liberal Arts, 3(1), 88–98. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/larts-journal/article/view/249270
The Stock Exchange of Thailand. (2023). Family business in the Thai stock market: role and growth. Retrieved 20 October 2025, from https://storage.googleapis.com/sg-prd-set-mis-cms/common/research/1311.pdf
Thongchai, C., Srisawangwong, P., & Putekunsakon, A. (2023). Firms Characteristics and Environmental Disclosure: Case Study of the Listed Companies in the Stock Exchange of Thailand. KKBS Journal of Business Administration and Accountancy, 7(2), 47-62. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/kkbsjournal/article/view/247727
Wong, J. (1988). Agency theory and accounting choices: A theoretical framework. Pacific Accounting Review, 1(1), 22-41.
Wongkor, O., & Wannasathit, R. (2022). Relationship between Good Corporate Governance and Tax Planning of Listed Companies in the Stock Exchange in Thailand. Journal of Graduate School, Pitchayatat, Ubon Ratchathani Rajabhat University, 17(3), 73-86. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/Pitchayatat/article/view/256599
Yabushita, N. W., & Suehiro, A. (2014). Family business groups in Thailand: Coping with management critical points. Asia Pacific Journal of Management, 31, 997-1018. https://doi.org/10.1007/s10490-014-9388-6
Yoon, B., Lee, J. H., & Cho, J. H. (2021). The effect of ESG performance on tax avoidance—evidence from Korea. Sustainability, 13(12), 6729. https://doi.org/10.3390/su13126729
