ปัญหาและข้อจำกัดในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ตามพระราชบัญญัติส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน พ.ศ. 2548

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษากฎหมายและกระบวนการตรวจสอบความโปร่งใสในกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 2) วิเคราะห์ปัญหาและข้อจำกัดในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในกลุ่มวิสาหกิจชุมชน และ 3) เสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาและข้อจำกัดในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ภายใต้พระราชบัญญัติส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน พ.ศ. 2548 ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์ตัวบทกฎหมาย ระเบียบที่เกี่ยวข้อง และกรณีศึกษาที่เกิดขึ้นจริง ข้อค้นพบหลักชี้ว่า พระราชบัญญัติฉบับนี้ได้สร้าง "สุญญากาศเชิงธรรมาภิบาล" ขึ้นโดยไม่ได้ตั้งใจ กล่าวคือ การขาดบทบัญญัติที่บังคับใช้เกี่ยวกับการควบคุมภายใน การตรวจสอบทางการเงิน และความโปร่งใส ประกอบกับความเป็นอิสระในการบริหารจัดการที่กฎหมายมอบให้ ได้นำไปสู่ปัญหาที่เป็นรูปธรรมหลายประการ เป็นเหตุให้วิสาหกิจชุมชนมีความเสี่ยงต่อการทุจริต  เช่น การบริหารการเงินที่ไม่โปร่งใส ความขัดแย้งทางผลประโยชน์ และการขาดกลไกการร้องเรียนที่มีประสิทธิภาพ บทความนี้จึงเสนอแนวทางแก้ไขเชิงระบบที่สำคัญคือ 1) การแก้ไขอนุบัญญัติ ที่เกี่ยวข้องกับการต่ออายุทะเบียนวิสาหกิจชุมชน เพื่อกำหนดให้มีการยื่นรายงานข้อมูลทางการเงินขั้นพื้นฐานและการเปิดเผยข้อมูลความขัดแย้งทางผลประโยชน์ และ 2) การประยุกต์ใช้กรอบธรรมาภิบาลที่มีอยู่ โดยนำแนวทางการกำหนดมาตรการควบคุมภายในที่เหมาะสมสำหรับนิติบุคคล ของสํานักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ มาปรับใช้ให้เหมาะสมกับบริบทของวิสาหกิจชุมชน เพื่อสร้างกลไกการกำกับดูแลที่ชัดเจนและนำไปสู่การปฏิบัติได้จริง