[RETRACTED ARTICLE] บทบาทของพระพุทธศาสนาที่มีในเครือข่ายสังคมออนไลน์“เฟซบุ๊ค”

บทคัดย่อ

         บทความวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ของการศึกษา 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาบทบาทของพระพุทธศาสนาในสังคมไทยที่ปรากฏบนเฟซบุ๊ค 2) เพื่อเสนอภาพตัวแทนของพระพุทธศาสนาในสังคมไทยที่ปรากฏบนเฟซบุ๊ค และ 3) เพื่อวิเคราะห์บทบาทและภาพตัวแทนของพระพุทธศาสนาในสังคมไทยที่ปรากฏบนเฟซบุ๊ค

             ผลการวิจัยพบว่า เครือข่ายสังคมออนไลน์ คือ เฟซบุ๊คนี้ได้สะท้อนบทบาทของพระพุทธศาสนาครบทั้ง 7 มิติ ได้แก่ มิติด้านการปฏิบัติและการเจริญสมาธิภาวนา มิติด้านหลักธรรมและคำสอน  มิติด้านตำนานปรัมปรา มิติด้านประสบการณ์ทางศาสนา มิติด้านศีลธรรม มิติด้านสังคมและสถาบัน มิติด้านศิลปวัตถุ กล่าวให้ชัดขึ้นก็คือ ปรากฏการณ์ของพระพุทธศาสนาบนโปรไฟล์ต่างๆ ที่ได้ทำการคัดเลือกไว้ ได้แก่ โปรไฟล์ส่วนตัวและสาธารณะ “Phra Paisal Visalo”, โปรไฟล์สาธารณะ “พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี” และ ว. วชิรเมธี  (W.Vajiramedhi), โปรไฟล์ “หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ : Buddhadasa Indapanno Archives” ซึ่งเป็นโปรไฟล์สาธารณะของหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ, โปรไฟล์สาธารณะ “เสถียรธรรมสถาน Sathira Dhammasathan” ปรากฏการณ์ของพระพุทธศาสนาได้แสดงออกให้เห็นครบทุกมิติ ยกเว้น โปรไฟล์สาธารณะ “Tilopa  House” โดย วิจักขณ์ พานิช ที่ไม่ปรากฏมิติด้านเรื่องเล่าและปรัมปราคติ

         บทบาทของพระพุทธศาสนาที่แสดงออกผ่านมิติของศาสนา ยังได้สะท้อนภาพตัวแทนของพระพุทธศาสนาในสังคมไทยที่ปรากฏบนเฟซบุ๊คไว้อยู่ 5 ความหมาย คือ (1) “พระพุทธศาสนาแบบเน้นโลกนี้” (2) “พระพุทธศาสนาแบบไม่ผูกติดกับความเชื่อใดความเชื่อหนึ่ง” (3) “พระพุทธศาสนาแบบสำนึกในคุณค่าของธรรมชาติ” (4) “พระพุทธศาสนาแบบสังคมฆราวาส และ (5) “พระพุทธศาสนาแบบกระแสโต้” ทั้งนี้ภาพตัวแทนต่างๆ ที่ถูกประกอบสร้างขึ้นมานั้น กล่าวได้ว่าเป็นผลจากความเปลี่ยนแปลงของกระแสโลก คือ โลกาภิวัตน์ ผนวกกับกระแสความเจริญรุดหน้าของสื่อใหม่ ซึ่งก็คือ เฟซบุ๊คอันควรกล่าวได้ว่าเป็น “เงื่อนไข” หลักที่ขับเน้นให้พระพุทธศาสนาเกิดการปรับเปลี่ยน “ตำแหน่งแห่งที่” ของตนเองในยุคปัจจุบันอย่างสำคัญ