การสร้างมูลค่าเพิ่มของผลผลิตทางการเกษตร: แนวทางสำหรับผู้ประกอบการรายย่อย

บทคัดย่อ

       บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลจากการทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวกับการสร้างมูลค่าเพิ่มของผลผลิตทางการเกษตร แนวทางสำหรับผู้ประกอบการรายย่อยและศึกษากรณีศึกษาการสร้างมูลค่าเพิ่มของผลผลิตทางการเกษตรโดยผู้ประกอบการรายย่อยในอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น โดยทำการศึกษาจากกรณีศึกษาที่แตกต่างกัน ผลการศึกษาพบว่าการสร้างมูลค่าเพิ่มของผลผลิตทางการเกษตรโดยผู้ประกอบการรายย่อย มีแนวทางในการสร้างมูลค่าเพิ่มมากกว่า 10 แนวทาง โดยเบื้องต้นที่ทำการศึกษาคือ การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการผลิตนอกฤดูกาล, การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการใช้พันธุ์ที่มีลักษณะเด่น, การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการเปลี่ยนรูปร่างของผลผลิต, การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการผลิตที่มีคุณภาพหรือมาตรฐาน, การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการสร้างเรื่องราว (Story), การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรแบบพร้อมบริโภคและกึ่งสำเร็จรูป, การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่หรือสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่, การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการออกแบบรรจุภัณฑ์และสร้างแบรนด์, การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการบริการขนส่งด่วน (delivery), การสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการบริการพิเศษ, และการสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการใช้กลยุทธ์การตลาด (Marketing Strategy) กล่าวคือ เกษตรกรสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มได้ขึ้นอยู่กับองค์ความรู้, ความสามารถ, ทรัพยากรที่มีและศักยภาพของเกษตรกรเอง ดังเช่นจากการศึกษาจากกรณีศึกษาผู้ประกอบการรายย่อยในอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น พบว่า จากการศึกษา 3 กรณีศึกษาที่มีกิจกรรมทางการเกษตรและผลผลิตทางการเกษตรที่แตกต่างกัน ดังนั้นวิธีการสร้างมูลค่าเพิ่มก็แตกต่างกันด้วยเช่นกัน