วิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับหลักความกตัญญูต่อบุพการีในสถาบันครอบครัวของสังคมไทย

บทคัดย่อ

หลักธรรมในพระพุทธศาสนาได้ให้ความสำคัญของความกตัญญูกตเวทีเป็นหนึ่งในคุณสมบัติของคนดี ซึ่งความกตัญญูเป็นคุณธรรมสำคัญในการสร้างความสงบสุขของมนุษย์ในการอยู่ร่วมกัน สังคมไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันได้ให้ความสำคัญกับความกตัญญูโดยเฉพาะอย่างยิ่งความกตัญญูต่อพ่อแม่และบุพพการี แต่ในปัจจุบันผู้คนเริ่มมีการตั้งคำถามถึงหลักธรรมนี้เพราะความไม่ชัดเจนถึงขอบเขตบุญคุณและขอบเขตของการตอบแทนบุญคุณ หรือแม้แต่สภาพสังคมและความสัมพันธ์ของสมาชิกในครอบครัว ที่ทำให้หลักธรรมความกตัญญูไม่สามารถตอบโจทย์สังคมในปัจจุบันอย่างเต็มที่ อย่างไรก็ตามในพระไตรปิฎกได้ระบุถึงการตอบแทนพระคุณของพ่อแม่ในกรณีที่พ่อแม่เป็นผู้ที่ดูแลลูกของตนเป็นอย่างดี หรือแม้กระทั่งการนำหลักทิศ 6 และทางสายกลางมาเพื่อพิจารณาถึงวิธีการตอบแทนพระคุณในแง่มุมต่างๆ นอกเหนือจากการเลี้ยงดูพ่อแม่ หากพ่อแม่ที่เลี้ยงดูลูกเป็นอย่างดีเมื่อตอนยังเยาว์วัยลูกที่ดีหรืออภิชาตบุตรควรเลี้ยงดูท่านและดูแลท่านอย่างเต็มที่ให้สมกับที่ท่านดูแลเรามา สิ่งนี้ได้แสดงถึงความสัมพันธ์อันดีระหว่างสมาชิกในครอบครัวอีกด้วย แต่หากพ่อแม่ที่ดูแลลูกเป็นอย่างดีแต่ลูกกลับไม่เหลียวแลผู้นั้นคือ ลูกอกตัญญู อย่างไรก็ตามหากพ่อแม่มิได้เป็นผู้เพรีบพร้อมในการดูแลลูก ลูกก็ควรพิจารณาโดยใช้หลักทิศ 6 ในแง่มุมของหน้าที่ของพ่อแม่และลูก และพิจารณาถึงความสัมพันธ์กันในครอบครัวร่วมกับหลักธรรมทางสายกลางเพื่อให้พ่อแม่ และลูกได้ปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมและอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข