การส่งเสริมระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา: ความท้าทายปัจจุบันและความต้องการเพื่อการเปลี่ยนแปลง
คำสำคัญ:
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน, โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา, การบริหารการศึกษา, การประเมินความต้องการจำเป็น, การวิจัยแบบผสมผสานบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและความต้องการจำเป็นในการส่งเสริมระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณและคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้บริหาร ครู และบุคลากรที่เกี่ยวข้องในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา จำนวน 220 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ผลการวิจัยพบว่า สภาพปัจจุบันการส่งเสริมระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ในภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับน้อย เมื่อพิจารณารายด้านพบว่า ด้านนโยบายและการจัดการมีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมา คือด้านครูและบุคลากร ส่วนด้านความร่วมมือ มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด สภาพที่คาดหวังในภาพรวม มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด เมื่อจำแนกเป็นรายด้าน พบว่า ด้านครูและบุคลากรมีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมา คือ ด้านนโยบายและการจัดการ ส่วนด้านงบประมาณ มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด และดัชนีความต้องการจำเป็นในภาพรวมมีค่าอยู่ในระดับสูง แยกเป็นรายด้าน พบว่า ด้านนโยบายและการจัดการ มีค่าสูงสุด รองลงมา คือด้านครูและบุคลากร ส่วนด้านความร่วมมือมีค่าต่ำสุด จากการใช้แบบสัมภาษณ์เพื่อศึกษาสภาพและความต้องการจำเป็น พบว่าควรบริหารจัดการด้านนโยบายและโครงสร้างการบริหารงานให้เหมาะสมกับบริบท ควรจัดระบบข้อมูลนักเรียนเป็นระบบ ควรพัฒนาศักยภาพครูผู้รับผิดชอบงานให้เป็นมืออาชีพและมีคุณธรรม การจัดทรัพยากรสนับสนุนอย่างเหมาะสม ควรมีการส่งเสริมให้มีการสร้างเครือข่ายความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ผลการวิจัยนี้สะท้อนถึงความจำเป็นในการพัฒนาเชิงระบบเพื่อให้การดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษามีประสิทธิภาพและยั่งยืนมากยิ่งขึ้น
เอกสารอ้างอิง
จิตรา ธรรมศิริ. (2561). ปัจจัยที่มีผลต่อการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนขนาดเล็ก. วารสารวิจัยและพัฒนาการศึกษา, 13(2), 35–48.
พรรณี ศรีจำรูญ. (2562). ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในศตวรรษที่ 21: แนวทางการพัฒนาเชิงบูรณาการ. วารสารครุพัฒนาปริทรรค 5(1), 11–25.
วีระศักดิ์ ทองคำ. (2564). บทบาทของภาคีเครือข่ายในการส่งเสริมระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนขยายโอกาส. วารสารการบริหารและพัฒนาการศึกษา, 17(3), 55–70.
ศิริพร ใจมั่น. (2565). การพัฒนาศักยภาพครูที่รับผิดชอบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนขยายโอกาส. วารสารวิชาการครุศาสตร์ศึกษา, 9(1), 88–100.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2561). รายงานการวิเคราะห์นโยบายและแนวทางการส่งเสริมระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2560). แนวทางการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน. กรุงเทพฯ: สำนักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา.
สำนักวิจัยและพัฒนาการศึกษา. (2564). ทักษะที่จำเป็นแห่งอนาคต (Future Skill) เพื่อเตรียมการพัฒนาคุณภาพคนไทยทุกช่วงวัย รองรับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว (Disruption) ของโลกศตวรรษที่ 21: ผลการศึกษาและแนวทางการส่งเสริม. กรุงเทพฯ: สำนักวิจัยและพัฒนาการศึกษา.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2564). (เลขเรียกหนังสือ: 379.593 ล761ท ฉ.01–ฉ.02).
สุภาภรณ์ ชื่นชม. (2563). ภาวะผู้นำทางวิชาการกับการบริหารระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในสถานศึกษา. วารสารบริหารการศึกษาและนวัตกรรม, 4(2), 65–76.
Fullan, M. (2016). The new meaning of educational change (5th ed.). New York: Teachers College Press.
Smith, J., & Thomas, R. (2019). Student support systems in rural schools: A model for sustainable intervention. Journal of Educational Development, 14(3), 45–59.
เฉลิมพล หนูเพ็ง. (2567, ตุลาคม 30). ครูโรงเรียนบ้านบางตะเภา [สัมภาษณ์].
โกวิทย์ เอียดเนตร. (2567, ตุลาคม 18). ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านสามัคคีธรรม [สัมภาษณ์].
กิตติภพ ชุมคง. (2567, ตุลาคม 30). ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านบางตะเภา [สัมภาษณ์].
ฐิติภรณ์ สุทธิ์รัตน์. (2567, ตุลาคม 18). ผู้อำนวยการโรงเรียนโสตทัศนศึกษาฯ [สัมภาษณ์].
ดรุณี ไชยสาร. (2567, ตุลาคม 18). ครูโรงเรียนบ้านไสส้าน [สัมภาษณ์].
ดารุณี สุวรรณชาตรี. (2567, ตุลาคม 24). ผู้อำนวยการโรงเรียนทุ่งควายพัฒนศึกษา [สัมภาษณ์].
นภาพร สมชู. (2567, ตุลาคม 28). ครูโรงเรียนโสตทัศนศึกษาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย [สัมภาษณ์].
ปนัสยา ไชยรักษา. (2567, ตุลาคม 18). ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านไสส้าน [สัมภาษณ์].
สาคร เพ็ชรเอียด. (2567, ตุลาคม 28). ครูโรงเรียนสังวาลวิทย์ ๗ [สัมภาษณ์].
สุจิรา หอมเหตุ. (2567, ตุลาคม 21). ครูโรงเรียนบ้านสามัคคีธรรม [สัมภาษณ์].
สุธาร รักนาย. (2567, ตุลาคม 18). ครูโรงเรียนบ้านนิคมวังหิน [สัมภาษณ์].
สุนิดา ศรีสมบัติ. (2567, ตุลาคม 28). ผู้อำนวยการโรงเรียนสังวาลวิทย์ ๗ [สัมภาษณ์].
สุนิศา ภักดิ์จันทร์. (2567, ตุลาคม 18). ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านนิคมวังหิน [สัมภาษณ์].
สุรัสวดี ศรีจันทร์. (2567, ตุลาคม 18). ผู้อำนวยการโรงเรียนสมสรร [สัมภาษณ์].
สุวารินทร์ จันทร์อำไพ. (2567, ตุลาคม 21). ครูโรงเรียนสมสรร [สัมภาษณ์].
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารครุพัฒนาปริทรรศน์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
