ความสัมพันธ์ของการใช้อำนาจทางปกครองกับความรับผิดตามหลักการควบคุมความชอบด้วยกฎหมายของฝ่ายปกครอง: ข้อพิจารณาเกี่ยวกับความทับซ้อนระหว่างความรับผิดทางวินัยกับความรับผิดทางอาญา
คำสำคัญ:
อำนาจทางปกครอง, ความรับผิดของฝ่ายปกครอง, การควบคุมความชอบด้วยกฎหมายบทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์อธิบายความสัมพันธ์ของการใช้อำนาจทางปกครองกับความรับผิดตามหลักการควบคุมความชอบด้วยกฎหมายของฝ่ายปกครอง และนำเสนอข้อพิจารณาเกี่ยวกับความทับซ้อนระหว่างความรับผิดทางวินัยกับความรับผิดทางอาญา ผลการศึกษาพบว่า การใช้อำนาจทางปกครองของฝ่ายปกครองมีอยู่ด้วยกัน 4 ลักษณะ คือ กฎ คำสั่งทางปกครอง สัญญาทางปกครอง และการกระทำอื่น โดยการใช้อำนาจทางปกครองของฝ่ายปกครองดังกล่าวหากกระทำโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายย่อมก่อให้เกิดความรับผิดของฝ่ายปกครองตามมา เมื่อพิจารณาตามหลักการควบคุมความชอบด้วยกฎหมายของฝ่ายปกครองทั้งการควบคุมภายในฝ่ายปกครอง และการควบคุมโดยองค์กรภายนอกฝ่ายปกครอง พบว่า หากฝ่ายปกครองมีการใช้อำนาจทางปกครองโดยมิชอบด้วยกฎหมายอาจนำไปสู่ความรับผิดของฝ่ายปกครองได้ 4 ประการ ประกอบด้วย ความรับผิดทางแพ่ง ความรับผิดทางอาญา ความรับผิดทางวินัย และความรับผิดทางปกครอง อย่างไรก็ตามความรับผิดที่มีอยู่หลายประการนี้อาจก่อให้เกิดปัญหาความทับซ้อน และข้อถกเถียงเกี่ยวกับความรับผิดของฝ่ายปกครอง ซึ่งประเด็นนี้จะกลายเป็นความท้าทายสำคัญสำหรับนักกฎหมายในการวางหลักการที่จะนำไปสู่การพิจารณาเพื่อหาข้อยุติ และสร้างบรรทัดฐานในกระบวนการพิจารณาอันจะก่อให้เกิดความยุติธรรมต่อทุกฝ่ายต่อไป
เอกสารอ้างอิง
เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์, หลักพื้นฐานกฎหมายมหาชน (พิมพ์ครั้งที่ 6, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2563) 27.
เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์, หลักพื้นฐานกฎหมายมหาชน ว่าด้วยรัฐ รัฐธรรมนูญ และกฎหมาย (พิมพ์ครั้งที่ 11, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2564) 268.
ขรรเพชร ชายทวีป, กฎหมายวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 1, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2565) 23 – 24.
ชาญชัย แสวงศักดิ์, กฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 3, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง 2559) 21.
ชาญชัย แสวงศักดิ์, คำอธิบายกฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 30, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2564) 3.
ชูชาติ อัศวโรจน์, สาระสำคัญของกฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 1, สำนักพิมพ์โรงพิมพ์เดือนตุลา 2564) 148.
ณฐ สันตาสว่าง. (2564). ‘หลักว่าด้วยความรับผิดของฝ่ายปกครองตามกฎหมายฝรั่งเศส’ (2564) 10 วารสารรามคำแหง ฉบับนิติศาสตร์ 35, 42 – 44.
บรรเจิด สิงคะเนติ, หลักกฎหมายเกี่ยวกับการควบคุมฝ่ายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 7, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2563) 137 – 138.
บรรเจิด สิงคะเนติ, หลักกฎหมายมหาชน หลักนิติธรรม/นิติรัฐ ในฐานะ “เกณฑ์” จำกัดอำนาจรัฐ (พิมพ์ครั้งที่ 3, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2564) 19 – 20.
พนารัตน์ มาศฉมาดล, กฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 1, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2564) 89.
พรภิมล วิชัยพันธ์, ‘ปัญหาการฟ้องคดีอาญาทุจริตและประพฤติมิชอบโดยผู้เสียหาย’ (2563). 13 วารสารกระบวนการยุติธรรม 101, 116.
มานิตย์ จุมปา, ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกฎหมาย (พิมพ์ครั้งที่ 19, สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2564) 127.
วนิดา แสงสารพันธ์, หลักกฎหมายปกครองและวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 1, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2560) 47 – 48.
วรเจตน์ ภาคีรัตน์, กฎหมายปกครองภาคทั่วไป (พิมพ์ครั้งที่ 1, สำนักพิมพ์นิติราษฎร์ 2554) 8.
วรพจน์ วิศรุตพิชญ์, ข้อความคิดและหลักพื้นฐานบางประการของกฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 5, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2565) 11.
สมยศ เชื้อไทย, กฎหมายมหาชนเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 15, สำนักพิมพ์วิญญูชน 2564) 114.
สำนักแผนงานและงบประมาณ, ‘สถิติคดีค้างมา รับใหม่ เสร็จไป และคดีค้างไปของศาลทั่วราชอาณาจักร ประจำเดือนมกราคม พ.ศ. 2566’ (ศาลยุติธรรม, 18 กุมภาพันธ์ 2566) <https://oppb.coj.go.th/th/content/page/index/id/335855> สืบค้นวันที่ 15 มกราคม 2567.
