ปัญหาความรับผิดทางอาญาของกรรมการบริษัท ศึกษากรณีการทุจริตทางบัญชี

บทคัดย่อ

การค้นคว้าอิสระฉบับนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาขอบเขต เงื่อนไข หรือประเภทการกระทำใด
และกฎหมายที่นำไปสู่ความรับผิดทางอาญาของกรรมการบริษัท โดยศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องของต่างประเทศ อันได้แก่สหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกา กรณีศึกษาอันโด่งดังของต่างประเทศในอดีต
อันได้แก่กรณี Enron และ Worldcom โดยนำขอบเขต เงื่อนไข และประเภทการกระทำที่นำไปสู่ความรับผิดทางอาญาของกรรมการบริษัทของทั้งสองประเทศดังกล่าวเปรียบเทียบกับบทกฎหมายที่ประเทศไทยบังคับใช้อยู่ในปัจจุบัน เพื่อเป็นข้อเสนอแนะในการแก้ไขปรับปรุงให้สามารถบังคับใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

จากการศึกษาพบว่าตัวบทกฎหมายโดยตรงที่กล่าวถึงโทษทางอาญาของกรรมการบริษัทของประเทศไทยที่บังคับใช้อยู่ในปัจจุบันคือ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่เกี่ยวกับความรับผิด
ทางอาญาของผู้แทนนิติบุคคล พ.ศ. 2560 เพียงฉบับเดียวเท่านั้น ซึ่งกฎหมายดังกล่าวเป็นการระบุลักษณะ
การกระทำความผิดของกรรมการตามกฎหมายจำนวน 76 ฉบับ ประกอบด้วยพระราชบัญญัติเฉพาะเรื่อง จำนวน 75 ฉบับ และที่ความรับผิดของกรรมการในบริษัทจำกัดภายใต้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์อีก
1 ฉบับ คือ พระราชบัญญัติกำหนดความผิดเกี่ยวกับห้างหุ้นส่วนจดทะเบียน ห้างหุ้นส่วนจํากัด บริษัทจํากัด สมาคม และมูลนิธิ พ.ศ. 2499 โดยเนื้อหาใจความสำคัญของพระราชบัญญัติที่มีผลบังคับใช้ในปี พ.ศ. 2560 ข้างต้นเป็นเพียงประเด็นเรื่องภาระการพิสูจน์ของจากเดิมที่เป็นของผู้ถูกกล่าวหาให้เป็นภาระการพิสูจน์ของ
ผู้กล่าวหา แต่กลับพบว่า ยังมีข้อบกพร่องหลายประการที่ทำให้ไม่ได้ถูกแก้ไขให้เสร็จในคราวเดียว
โดยการศึกษานี้จะกล่าวถึง ความรับผิดทางอาญาของกรรมการบริษัทจำกัดที่ทุจริตทางบัญชี การฉ้อฉลทางการเงินในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อประโยชน์ของตน ซึ่งผู้วิจัยเห็นว่า ยังขาดความชัดเจนในการบ่งชี้ลักษณะ
การกระทำความผิดของการทุจริตทางบัญชีและโทษที่ไม่เหมาะสมกับความเสียหาย

จากปัญหาดังกล่าว ผู้เขียนขอเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหา โดยการออกกฎหมายแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติกำหนดความผิดเกี่ยวกับห้างหุ้นส่วนจดทะเบียน ห้างหุ้นส่วนจํากัด บริษัทจํากัด สมาคม และมูลนิธิ พ.ศ. 2499 โดยให้มีการใช้ลักษณะการกระทำความผิดและโทษของความผิดเกี่ยวกับการฉ้อฉล
ทางการเงินของกรรมการไปด้วยนอกเหนือจากลักษณะการกระทำความผิดทางด้านธุรการทั่วไปในมาตรา
7-24 ของพระราชบัญญัติดังกล่าว ตลอดจนเพิ่มเติมบทลงโทษต่อกรรมการบริษัทที่มากขึ้น เพื่อให้มาตรการทางกฎหมายที่ออกมานั้นสามารถบังคับใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น อันอาจจะเป็นวิธีการหนึ่งที่จะ
ป้องปรามอาชญากรรมทางเศรษฐกิจและนำมาสู่ธรรมาภิบาลที่ดีของบริษัทจำกัดได้