ปัญหาการถูกกำจัดสิทธิของผู้บริโภคในการรีวิวสินค้า หรือบริการผ่านช่องทางออนไลน์
คำสำคัญ:
การซื้อขายสินค้า หรือบริการผ่านช่องทางออนไลน์, รีวิวสินค้า หรือบริการผ่านช่องทางออนไลน์, การรีวิวสินค้า หรือบริการผ่านช่องทางออนไลน์บทคัดย่อ
การซื้อขายสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์เป็นที่นิยมในปัจจุบันและส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศไทยและการดำเนินชีวิตของผู้คนในยุคปัจจุบันเป็นอย่างมาก แต่ก็พบว่ามีปัญหาที่เกิดจากการซื้อขายสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ที่ตามมา อยู่หลายประการ กล่าวคือ ผู้บริโภคจะไม่สามารถทราบถึงลักษณะ รูปแบบ ราคา หรือลักษณะของสินค้านั้น และไม่สามารถทราบว่าการรีวิวสินค้าจากผู้รีวิวนั้นเป็นการรีวิวจากประสบการณ์จริงโดยตรง หรือเกิดจากการจ้างรีวิวสินค้าเพื่อก่อให้เกิดการแสวงหากำไร ในภายหลัง ส่งผลให้เกิดปัญหาการขาดคำนิยามทางกฎหมายเกี่ยวกับการกำหนดหลักเกณฑ์ที่ใช้ในการวินิจฉัยว่าเป็นการรีวิวสินค้าหรือไม่ ไม่มีกฎหมายที่ใช้กำหนดหน้าที่ของผู้รีวิวสินค้าไว้โดยตรง ผู้บริโภคถูกจำกัดสิทธิจากการถูกลบ หรือปิดใช้งานการแสดงรีวิวสินค้า อีกทั้งไม่มีบทกำหนดโทษเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภคไว้ในกฎหมาย ทำให้ผู้บริโภคได้รับความเสียหายและไม่ได้รับความเป็นธรรมจากการกระทำดังกล่าว
โดยการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาความไม่ครอบคลุม ในทางกฎหมายเกี่ยวกับการรีวิวสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ในประเทศไทย โดยมุ่งเน้นที่การขาดหลักเกณฑ์และวิธีการที่ชัดเจนในการกำหนดการรีวิวสินค้า รวมถึง การขาดมาตรการการคุ้มครองผู้บริโภคที่เป็นธรรมในการรีวิวสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ อีกทั้งยังมีช่องว่างในทางกฎหมายของบทกำหนดโทษที่จะนำมาวินิจฉัยว่าเป็นการกำจัดสิทธิของผู้บริโภคในการรีวิวสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์หรือไม่ ซึ่งอาจทำให้ผู้บริโภคได้รับความเสียหายจากการรีวิวที่ไม่เป็นความจริง ซึ่งหากมีหลักเกณฑ์ วิธีการและบทกำหนดโทษที่ชัดเจนก็จะทำให้ผู้บริโภคสามารถใช้สิทธิในการซื้อขายสินค้าและบริการผ่านช่องทางออนไลน์ได้ดียิ่งขึ้น
ดังนั้นผู้เขียนจึงขอเสนอให้ควรมีการบัญญัติกฎหมายของประเทศไทยเพิ่มเติม เพื่อเป็นการกำหนดสิทธิและหน้าที่ของผู้รีวิวสินค้าให้ชัดเจน รวมถึง กำหนดบทลงโทษสำหรับการรีวิวที่ไม่เป็นธรรม และให้มีการเปิดเผยข้อมูลของผู้รีวิวสินค้าก่อนทำการรีวิว เพื่อคุ้มครองผู้บริโภคและทำให้การซื้อสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ได้อย่างโปร่งใสและเป็นธรรม โดยให้รัฐ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐสามารถลงโทษกับผู้กระทำความผิดภายใต้กรอบอำนาจหน้าที่ได้ทันทีตามแบบของประเทศสหรัฐอเมริกาและ ประเทศออสเตรเลีย โดยมีการกำหนดโทษสำหรับการกระทำความผิดที่เกี่ยวกับการรีวิวสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ไว้เป็นการเฉพาะในพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ.2522 ในมาตรา 3 ที่ว่าด้วยเรื่องของคำนิยาม และเพิ่มมาตรา 22/1 ว่าด้วยเรื่องของ บทกำหนดโทษเกี่ยวกับการรีวิวสิน้คาเพิ่มเติม เพื่อเป็นการคุ้มครองผู้บริโภคและทำให้การซื้อสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์เป็นไปอย่างโปร่งใสและเป็นธรรม
เอกสารอ้างอิง
กรมพัฒนาธุรกิจการค้า. “5 เหตุผลการขายของออนไลน์ทำไมต้องมีรีวิว.” วารสาร
กรมพัฒนาธุรกิจการค้า (DBD) 9 (สิงหาคม 2563): 15.
ครูทีม. การประเมินความน่าเชื ่อถือของข้อมูล. ค้นวันที ่ 18 กันยายน 2567 จาก
https://teemtaro.com/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%
จิ ๊ด เศรษฐบุตร, หลักกฎหมายแพ่งลักษณะนิติกรรมและสัญญา, พิมพ์ครั ้งที ่ 4 (กรุงเทพ:
โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2556),
หน้า 268.
ธนภรณ์ นวลชื ่น. ปัญหาความรับผิดของอินฟลูเอนเซอร์ (Influencer) ในการโฆษณา
รีวิวสินค้า (สารนิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ,
. หน้า 26
รศ. คณาธิป ทองรวีวงศ์. กฎหมายสำคัญที่นักรีวิวออนไลน์สร้างคอนเทนต์ควรรู้.
ค้นวันที่ 10 กันยายน 2567 จาก
https://www.trueplookpanya.com/knowledge/content/94296-law-
ศาสตราจารย์ ดร.นนทวัขร์ นวตระกูลพิสุทธิ์. การคุ้มครองสิทธิของผู้บริโภคตามสัญญา
ผู้บริโภค. ค้นวันที่ 1 มีนาคม 2568 จาก
https://law.tu.ac.th/tulawinfographic14/
สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ กระทรวงดิจิทัลเพื ่อเศรษฐกิจและสังคม.
ข้อเสนอแนะมาตรฐานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื ่อสารที ่จำเป็นต่อ
ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ว่าด้วยการรวบรวม กลั ่นกรอง และเผยแพร่รีวิว
ของผู ้ บริโภคบนช่องทางออนไลน์ . ค้นวันที ่ 11 กันยายน 2567 จาก
https://www.etda.or.th/getattachment/c06a3d36-799e-493b-96cb-
สภาองค์กรของผู้บริโภค. สายรีวิวต้องดู รีวิวสินค้ายังไง ไม่เสี่ยงถูกฟ้องหมิ่น. ค้นวันที่ 10
กุมภาพันธ์ 2568 จาก https://www.tcc.or.th/tcc_media/review-sue-for-
defamation/
ปิยมาภรณ์ ช่วยชูหนู. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจซื้อสินค้าผ่านทางสังคมออนไลน์
( สารนิ พนธ์ปริญญามหาบัณฑิต คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2559), หน้า 44.
ConductorOne. User Access Reviews: Process & Best Practices Checklist,
Retrieved March 20. 2025 from
https://www.conductorone.com/guides/user-access-reviews-best-
practices-
Digimusketeers. 5 ข้อควรรู ้สำหรับนักรีวิวที ่ดีต้องมีคุณสมบัติอย่างไร. ค้นวันที ่ 17
กันยายน 2567 จาก https://digimusketeers.co.th/blogs/5-things-for-
good-reviewer
PDPA Generation Be Like a Pr., สิทธิของเจ้าของข้อมูล (Data Subject) ตาม PDPA
มีอะไรบ้าง และผู ้ประกอบการควรเตรียมพร้อมอย่างไร. ค้นวันที ่ 10 มิถุนายน
จาก https://pdpa.pro/blogs/rights-of-data-subject-pdpa
TakraOnline. การลบหรือปิดใช้งานการแสดงรีวิวสินค้า. ค้นวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2568