อนาคามี : ผู้ไม่ปฏิสนธิในภูมิอื่น

ผู้แต่ง

  • พีรพันธ์ วรชาติเดชชัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คำสำคัญ:

สุทธาวาส, อนาคามี, ภูมิ

บทคัดย่อ

สุทธาวาสเป็นภูมิที่ทราบกันโดยทั่วไปว่าปฏิสนธิจิตของอนาคามีบุคคล จะไปอุบัติในชั้นต่างๆ ตามอินทรีย์ เช่น อวิหา อตัปปา เป็นต้น หากยังไม่บรรลุคุณวิเศษ อรหัตตมรรคจิต อรหัตตผลจิต ย่อมเกิดขึ้นได้ในปวัตติกาล แต่พบว่ามีการตีความภูมิที่อนาคามีจะไปอุบัติแตกต่างออกไป เช่น ผู้จะอุบัติยังสุทธาวาสได้จะต้องเป็นอนาคามีผู้ได้ปัญจมาฌานเท่านั้น นอกจากนี้จะไปอุบัติตามฌานที่ท่านได้ หากเป็นสุกขวิปัสสก อนาคามี เมื่อจุติแล้วจะไปอุบัติยังเวหัปผลาภูมิ เป็นต้น

          ด้วยเหตุนี้ผู้เขียนจึงมีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาเกี่ยวกับภูมิที่อนาคามีจะไปอุบัติ ภายหลังจากที่จุติจิตเกิดขึ้นแล้ว โดยสืบค้นข้อมูลจากหลักฐานที่ปรากฏในพระไตรปิฎก อรรถกถา คัมภีร์ที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ตลอดจนถึงข้อมูลในที่ต่างๆ เพื่อหาข้อสรุปเกี่ยวกับเรื่องนี้

References

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระสุตตันตปิฏก. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระอภิธรรมปิฎก. กรุงเทพมหานคร: โรง พิมพ์มหา จุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.(2560). อรรถกถาภาษาไทย พระสุตตันตปิฎก. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2560). อรรถกถาภาษาไทย พระอภิธรรมปิฎก. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2556). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 24:โรงพิมพ์พระพุทธศาสนาของธรรมสภา. น.81.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2563). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ 15. สหธรรมิก:กรุงเทพฯ น.403.

พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ. (2565). ปรมัตถโชติกะ มหาอภิธัมมัตถสังคหฏีกา วิถีมุตตสังคหะ ภูมิจตุกกะและปฏิสนธิจตุกกะ ปริจเฉท 5 เล่ม 1 (หลักสูตรชั้นมัชฌิมอาภิธรรมิกตรี). พิมพ์ครั้งที่ 10. มูลนิธิสัทธัมมโชติกะ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. น.150, 251-252

เลดีสยาดอ. พระคันธสาราภิวงศ์ (แปล). (2555). อภิธัมมัตถสังคหะและปรมัตถทีปนี. พิมพ์ครั้งที่ 4. ประยูรส์นไทย:กรุงเทพฯ น.582.

มูลนิธิภูมิพโลภิกขุ.(2565). อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฏีกา ภาค 2. พิมพ์ครั้งที่ 3. โรงพิมพ์มูลนิธิภูมิพโลภิกขุ : กรุงเทพฯ. น.39, 95-97

วรรณสิทธิ ไวทยะเสวี. (2559).คู่มือการศึกษาพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ 5 วิถีมุตตสังคหวิภาค. พิมพ์ครั้งที่ 8. มูลนิธิแนบมหานีรานนท์ : นครปฐม. น.319.

สิริ เพ็ชรไชย (แปล). (2559). วิสุทธิมัคค์และปรมัตถมัญชุสา ภาค 3. ม.ป.ท. น.1061.

ทองย้อย แสงสินชัย. (30 มิถุนายน 2557). บาลีวันละคำ. สืบค้นเมื่อ 10 มิถุนายน 2567, จากhttps://dhamtara.com/?p=4476

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2025-02-03

How to Cite

วรชาติเดชชัย พ. (2025). อนาคามี : ผู้ไม่ปฏิสนธิในภูมิอื่น. วารสารพระธรรมทูต, 4(2), 103–117. สืบค้น จาก https://so14.tci-thaijo.org/index.php/Dhammaduta/article/view/1043