วัฒนธรรมไทยบนพื้นฐานของพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวัฒนธรรมไทยบนพื้นฐานของพระพุทธศาสนา ผลการศึกษาพบว่า วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นจึงสามารถที่จะเปลี่ยนแปลง ปรับปรุง หรือผลิตขึ้นมาใหม่ได้ตลอดเวลา    ซึ่งสามารถผสมผสานให้เข้ากันได้กับวัฒนธรรมที่แตกต่างได้และถูกถ่ายทอดด้วยการสั่งสอนและเรียนรู้สืบต่อกันมาจนกลายเป็นสัญลักษณ์แสดงถึงความเจริญและความเสื่อมของแต่ละสังคม สำหรับวิวัฒนาการของวัฒนธรรมไทยจะแบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1) ระยะรวมตัวเป็นประเทศ ตั้งแต่ก่อนรวมตัวเป็นประเทศ  2) ระยะเติบโตต่อเนื่อง เริ่มตั้งแต่สมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น 3) ระยะปรับตัวรับวัฒนธรรมตะวันตก เริ่มสมัยรัชกาลที่ 4 ถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 และ  4) ระยะแห่งการเปลี่ยนแปลงขนาดใหญ่ตั้งแต่สมัยหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ถึงปัจจุบัน จากการที่วัฒนธรรมไทยมีพระพุทธศาสนาเป็นพื้นฐานส่งผลให้ให้สังคมเข้มแข็งเกิดคุณค่าในการดำเนินชีวิตกล่าวคือ คุณค่าของคติธรรมบนหลักอริยมรรคมีองค์ 8 คุณค่าของเนติธรรมบนพื้นฐานของหลักพรหมวิหาร 4 คุณค่าของวัตถุธรรมทางด้านศิลปกรรมแสดงถึงหลักพุทธธรรมที่สอดแทรกอยู่ในงานศิลปะ เช่น การสร้างพระพุทธรูปปางสมาธิเป็น  พุทธานุสติรำลึกถึงหลักธรรมที่ตรัสรู้ ได้แก่ อริยสัจ 4 และคุณค่าของสหธรรมบนพื้นฐานของหลักสังคหวัตถุ 4 ส่งเสริมวัฒนธรรมทางสังคมและคุณธรรมที่ทำให้มนุษย์อยู่ร่วมกันอย่างผาสุกก่อให้เกิดความสมดุลระหว่างวัตถุกับจิตใจ