บทวิจารณ์หนังสือ : สเตปเปนวูล์ฟ

บทคัดย่อ

นวนิยาย สเตปเปนวูล์ฟ ของ เฮอร์มานน์ เฮสเส เป็นวรรณกรรมเชิงอัตถิภาวนิยมที่สะท้อนภาวะแปลกแยกของมนุษย์สมัยใหม่ ผ่านตัวละคร แฮรี ฮอลเลอร์ ผู้มีจิตวิญญาณสองขั้ว คือ “มนุษย์” ผู้แสวงหาความหมายและความงาม กับ “หมาป่า” ผู้ดิบเถื่อนและโดดเดี่ยว เนื้อเรื่องนำเสนอแนวคิดปรัชญา 2 กลุ่มหลัก ได้แก่ (1) ปรัชญาว่าด้วยความหมายของชีวิต ประกอบด้วยสุญนิยม อัตถิภาวนิยม และปรัชญาแอบเสิร์ด (ไร้ความหมายนิยม) และ (2) จิตวิทยาเชิงลึกแบบฟรอยด์ที่สำรวจด้านมืดของจิตใจและแรงขับภายใน แนวคิดเหล่านี้สอดคล้องกับกรอบปรัชญาย่อย 4 สาขา คือ อภิปรัชญา จริยศาสตร์ สุนทรียศาสตร์ และญาณวิทยา

โครงสร้างเรื่องสะท้อน “คู่ตรงข้าม” ระหว่างความใฝ่ดีและความใฝ่ชั่ว ระหว่างสัญชาตญาณสัตว์กับเหตุผลมนุษย์ โดยใช้ “โรงละครมายา” เป็นสัญลักษณ์ของโลกจิตใต้สำนึกและประตูสู่การรู้แจ้งตนเอง สเตปเปนวูล์ฟ จึงไม่เพียงเป็นบันทึกชีวิตของชายผู้สิ้นหวัง แต่ยังเป็นกระจกสะท้อนการดิ้นรนของมนุษย์ต่อความขัดแย้งภายใน ขับเคลื่อนด้วยการตั้งคำถามถึงความหมายของการดำรงอยู่ คุณค่าทางศีลธรรม และเสรีภาพในการเลือกในโลกที่ไร้จุดหมายและไม่สมเหตุสมผล อีกทั้งยังเปิดพื้นที่ให้ตีความเชิงพุทธปรัชญาและปรัชญาเต๋า เช่น การปล่อยวาง ความเป็นอนิจจัง และการยอมรับคู่ตรงข้ามในลักษณะหยิน–หยางสเตปเปนวูล์ฟ จึงเป็นทั้งบันทึกการต่อสู้ภายในและการเดินทางทางจิตวิญญาณ ที่ชวนผู้อ่านสำรวจตนเองและเข้าใจโลกภายนอกซึ่งอยู่นอกเหนือเหตุผลอย่างลึกซึ้ง