หลักธรรมอธิปไตย 3 เพื่อการประยุกต์ใช้สำหรับบริหารทางการศึกษา

ผู้แต่ง

  • ภูเมศร์ ศักดิ์จันทร์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีธรรมาโศกราช
  • พระครูวินัยธรวุฒิชัย ชยวุฑฺโฒ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีธรรมาโศกราช

คำสำคัญ:

การบริหาร, การศึกษา, พระพุทธศาสนา, อธิปไตย 3

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งเน้นศึกษาหลักอธิปไตย 3 เพื่อการประยุกต์ใช้สำหรับการบริหารทางการศึกษา จากการศึกษาพบว่า หลักอธิปไตยตามแนวพระพุทธศาสนาในหลักธรรมคําสอนของพระพุทธเจ้าที่ทรงตรัสและสอนเกี่ยวกับการเป็นผู้นํา นักปกครอง หรือนักบริหาร ซึ่งประกอบด้วยธรรม 3 ประการ คืออัตตาธิปไตยเป็นความมีตนเป็นใหญ่ซึ่งนึกถึงตน คำนึงถึงฐานะ เกียรติศักดิ์ศรี หรือผลประโยชน์ของตนเป็นสำคัญพึงใช้แต่ในขอบเขตที่เป็นความดี ส่วนโลกาธิปไตยเป็นความมีโลกเป็นใหญ่โดยยึดถือเอาเสียงหรือกระแสหรือความนิยมของคนส่วนใหญ่เป็นสำคัญ และธัมมาธิปไตยเป็นความมีธรรมเป็นใหญ่ซึ่งการตัดสินใจโดยยึดเอาความถูกต้องเป็นระบบที่มีความเที่ยงธรรมและมีมาตรฐานสำหรับทุกฝ่าย ตลอดจนการประยุกต์นำหลักอธิปไตย 3 ไปสู่การบูรณาการเพื่อนำไปประยุกต์ใช้สำหรับการบริหารทางการศึกษาโดยผู้บริหารสามารถนำหลักอธิปไตยมาใช้บริหารงานและจัดการเชิงกลยุทธ์ภายในองค์กร ซึ่งส่งผลต่อกระบวนการพัฒนามนุษย์ทำให้เกิดองค์ความรู้และพัฒนาตนเองได้เต็มศักยภาพทำให้เกิดความสงบสุขร่มเย็นของคนในองค์กรและสังคม

เอกสารอ้างอิง

จันทิมา เกษแก้ว. (2540). การเมืองการปกครอง. กรุงเทพมหานคร: สถาบันราชภัฏสวนดุสิต.

ทวี ผลสมภพ. (2534). ปัญหาปรัชญาในการเมืองของโลกตะวันออก. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง. หน้า 64-65.

พิสุทธิ์พงศ์ เอ็นดู และวิโรจน์ ทองปลิว. (2562). พุทธอธิปไตย 3 กับมุมมองความเห็นต่าง. วารสารบัณฑิตแสงโคมคา ปีที่ 4 ฉบับที่ 1 : มกราคม – มิถุนายน, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระไตรปิฎกฉบับหลวง. (2560). อธิปไตยสูตร. พระไตรปิฎกเล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ 12 อังคุตตรนิกาย เอก-ทุก-ติกนิบาตร. [ออนไลน์], แหล่งที่มา : https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=20&A=3827&Z=3899&pagebreak=0 {17 มกราคม 2568}

พระปลัดธนา อคฺคธมฺโม (พิมพารัตน์) และกฤตสุชิน พลเสน. (2565). หลักอธิปไตยเพื่อพัฒนาผู้บริหาร. วารสารวิจัยธรรมศึกษา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 : กรกฎาคม–ธันวาคม, ศูนย์วิจัยธรรมศึกษา สำนักเรียนวัดอาวุธวิกสิตาราม.

พระมหาจรรยา จน̣ทสาโร (ลินลา). (2552). การศึกษาวิเคราะห์หลักอธิปไตยตามแนวพระพุทธศาสนาเถรวาท. สารวิทยานิพนธ์พุทธศาสตรบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระอธิการสายแพร กตปุญโญ และเจือจันท์ วังทะพันธ์. (2564). การบริหารจัดการองค์การเชิงกลยุทธ์ตามหลักอธิปไตยในพุทธศาสนาเถรวาท. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น ปีที่ 8 ฉบับที่ 3: กรกฎาคม–กันยายน, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์ จำกัด (มหาชน).

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2548). อธิปไตย 3. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 12). [ออนไลน์], แหล่งที่มา : https://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=125 {17 มกราคม 2568}

อธิปไตย 3

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

23-08-2025

รูปแบบการอ้างอิง

ศักดิ์จันทร์ ภ. ., & ชยวุฑฺโฒ พ. . (2025). หลักธรรมอธิปไตย 3 เพื่อการประยุกต์ใช้สำหรับบริหารทางการศึกษา. มจร สุรนารีสาร, 3(2), 113–123. สืบค้น จาก https://so14.tci-thaijo.org/index.php/msjkorat/article/view/1340

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ