การประยุกต์ใช้สัปปุริสธรรม 7 ในการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษา
คำสำคัญ:
การประยุกต์, การบริหารงาน, ผู้บริหารสถานศึกษา, สัปปุริสธรรม 7บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้ได้ศึกษาการนำหลักสัปปุริสธรรม 7 ได้แก่ ธัมมัญญุตา (เป็นผู้รู้จักเหตุ) อัตถัญญุตา (เป็นผู้รู้จักผล) อัตตัญญุตา (เป็นผู้รู้จักตน) มัตตัญญุตา (เป็นผู้รู้จักความพอดี) กาลัญญุตา (เป็นผู้รู้จักกาลเวลา) ปริสัญญุตา (เป็นผู้รู้จักชุมชน) ปุคคลัญญุตา (เป็นผู้รู้จักบุคคล) มาประยุกต์ใช้ในการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษา พบว่า การประยุกต์ใช้หลักสัปปุริสธรรม 7 ช่วยให้ผู้บริหารสถานศึกษาสามารถวางแผนและตัดสินใจอย่างมีเหตุผล (ธัมมัญญุตา) โดยอาศัยข้อมูลที่ถูกต้องและการวิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ เพื่อแก้ปัญหาและพัฒนา การสร้างประโยชน์สูงสุดแก่ ครู บุคลากรและนักเรียน (อัตถัญญุตา) โดยการจัดสรรทรัพยากรอย่างเหมาะสม (มัตตัญญุตา) การดำเนินงานตามแผนงานและโครงการต่างๆ โดยลำดับความสำคัญของระยะเวลาก่อนหรือหลังตามที่กำหนดไว้แล้ว (กาลัญญุตา) ผู้บริหารสถานศึกษาต้องประเมินศักยภาพของตัวเองตลอดเวลาเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการปฏิบัติหน้าที่และประสิทธิผลกับองค์กรให้มากที่สุด (อัตตัญญุตา) สามารถปรับตัวและพัฒนาตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการบริหารงานที่คำนึงถึงบริบทของชุมชน (ปริสัญญุตา) และผู้บริหารต้องเข้าใจในความแตกต่างของบุคคลที่มีความหลากหลายในแต่ละชุมชนและองค์กรต่างๆ (ปุคคลัญญุตา) ทำให้สามารถสร้างความร่วมมือและความไว้วางใจระหว่างโรงเรียน บุคลากร นักเรียน และชุมชนได้อย่างยั่งยืน
ผลของการประยุกต์ใช้หลักธรรมดังกล่าว ทำให้การพัฒนาการศึกษามีคุณภาพ การทำงานของบุคลากรและการเรียนรู้ของนักเรียนมีประสิทธิภาพ และทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชนดียิ่งขึ้น ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า หลักสัปปุริสธรรม 7 (ธรรมของสัตบุรุษ) เป็นหลักธรรมที่ทรงคุณค่าอย่างยิ่ง ต่อการบริหารงานของสถานศึกษา ทั้งในด้านการพัฒนาผู้บริหาร บุคลากร นักเรียน และการส่งเสริมบทบาทของชุมชน ในการสนับสนุนการศึกษาอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2554). การคิดเชิงประยุกต์. กรุงเทพฯ : ซัคเซสมีเดีย.
ถวิล อรัญเวศ. (2560). ผู้บริหารกับการครองตน ครองคน และครองงาน : สุดยอดนักบริหาร. นครราชสีมา: สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมาเขต 4.
ธีระ รุญเจริญ. (2553). ความเป็นมืออาชีพในการจัดและบริหารการศึกษายุคปฏิรูปการศึกษา (ฉบับปรับปรุง) เพื่อปฏิรูปรอบสองและประเมินภายนอกรอบสาม. กรุงเทพฯ: ข้าวฟ่าง.
นิรภัย จันทร์สวัสดิ์. (2556). คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณนักบริหารกับการกำกับดูแลที่ดี. กรุงเทพฯ: สูตรไพศาล.
ปิยาภรณ์ พูลชัย. (2565). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในการส่งเสริมการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญตามความคิดเห็นของครูผู้สอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารการศึกษา, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.
พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช). (2548). ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : สานักพิมพ์เลี่ยงเชียง.
พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (2538). พจนานุกรมพุทธศาสน์ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาสมศรี ติกฺขปญฺโญโน. (2554). การประยุกต์ใช้หลักสัปปุริสธรรมในการปกครองของกำนัน ผู้ใหญ่บ้านอำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด. วิทยานิพนธ์ศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชารัฐศาสตร์การปกครอง, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระมหาสุรนาท ญาณสมฺปนฺโน. (2558). การประยุกต์ใช้หลักสัปปุริสธรรมในการบริหารงานขององค์การบริหารส่วนตำบล ในเขตอำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตมหาบัณฑิต, สาขาวิชารัฐศาสตร์การปกครอง, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระสามารถ อานนฺโท. (2548). ภาวะผู้นาตามหลักสัปปุริสธรรม. วิทยานิพนธ์ศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยมกุฏราชวิทยาลัย.
ภารดี อนันต์นาวี. (2552). หลักการ แนวคิด ทฤษฏีทางการบริหารการศึกษา (ฉบับปรับปรุง). ชลบุรี: มนตรี.
รังสรรค์ ประเสริฐศรี. (2549). การจัดการสมัยใหม่. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน.
ศุภมาส วิสัชนาม. (2560). คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารการศึกษา, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.
สมชาติ โตรักษา. (2558). การประยุกต์หลักการบริหารเพื่อการพัฒนางานอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหิดล.
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาญ สมเด็จพระสังฆราช (อุฏฺฐายี). (2509). สัปปุริสธรรม. หนังสืออนุสรณ์เนื่องในโอกาสงานฌาปนกิจศพ นายชัย. กรุงเทพฯ : (ม.ป.ท.).
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2544). คู่มือการประเมินภายในของสถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษา การออกแบบระบบการประเมินภายใน. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการศึกษาแห่งชาติ.
สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา. (2548). พระราชบัญญัติสภาครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2546. (พิมพ์ครั้งที่ 8). กรุงเทพฯ : คุรุสภาลาดพร้าว.
อาคม วัดไธสง. (2547). หน้าที่ผู้นำในการบริหารการศึกษา. (พิมพครั้งที่ 2). เอกสารและตำรามหาวิทยาลัยทักษิณ. สงขลา : ภารกิจ.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มจร สุรนารีสาร

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
