การประยุกต์ใช้สัปปุริสธรรม 7 ในการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษา

ผู้แต่ง

  • กชพร เพิ่มพูล คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
  • พระครูวินัยธรวุฒิชัย ชยวุฑฺโฒ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การประยุกต์, การบริหารงาน, ผู้บริหารสถานศึกษา, สัปปุริสธรรม 7

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ได้ศึกษาการนำหลักสัปปุริสธรรม 7 ได้แก่ ธัมมัญญุตา (เป็นผู้รู้จักเหตุ) อัตถัญญุตา (เป็นผู้รู้จักผล) อัตตัญญุตา (เป็นผู้รู้จักตน) มัตตัญญุตา (เป็นผู้รู้จักความพอดี) กาลัญญุตา (เป็นผู้รู้จักกาลเวลา) ปริสัญญุตา (เป็นผู้รู้จักชุมชน) ปุคคลัญญุตา (เป็นผู้รู้จักบุคคล) มาประยุกต์ใช้ในการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษา พบว่า การประยุกต์ใช้หลักสัปปุริสธรรม 7 ช่วยให้ผู้บริหารสถานศึกษาสามารถวางแผนและตัดสินใจอย่างมีเหตุผล (ธัมมัญญุตา) โดยอาศัยข้อมูลที่ถูกต้องและการวิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ เพื่อแก้ปัญหาและพัฒนา  การสร้างประโยชน์สูงสุดแก่ ครู บุคลากรและนักเรียน (อัตถัญญุตา) โดยการจัดสรรทรัพยากรอย่างเหมาะสม (มัตตัญญุตา) การดำเนินงานตามแผนงานและโครงการต่างๆ โดยลำดับความสำคัญของระยะเวลาก่อนหรือหลังตามที่กำหนดไว้แล้ว (กาลัญญุตา) ผู้บริหารสถานศึกษาต้องประเมินศักยภาพของตัวเองตลอดเวลาเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการปฏิบัติหน้าที่และประสิทธิผลกับองค์กรให้มากที่สุด (อัตตัญญุตา)  สามารถปรับตัวและพัฒนาตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการบริหารงานที่คำนึงถึงบริบทของชุมชน (ปริสัญญุตา) และผู้บริหารต้องเข้าใจในความแตกต่างของบุคคลที่มีความหลากหลายในแต่ละชุมชนและองค์กรต่างๆ (ปุคคลัญญุตา) ทำให้สามารถสร้างความร่วมมือและความไว้วางใจระหว่างโรงเรียน บุคลากร นักเรียน และชุมชนได้อย่างยั่งยืน

          ผลของการประยุกต์ใช้หลักธรรมดังกล่าว ทำให้การพัฒนาการศึกษามีคุณภาพ การทำงานของบุคลากรและการเรียนรู้ของนักเรียนมีประสิทธิภาพ และทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชนดียิ่งขึ้น ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า หลักสัปปุริสธรรม 7 (ธรรมของสัตบุรุษ) เป็นหลักธรรมที่ทรงคุณค่าอย่างยิ่ง ต่อการบริหารงานของสถานศึกษา ทั้งในด้านการพัฒนาผู้บริหาร บุคลากร นักเรียน และการส่งเสริมบทบาทของชุมชน ในการสนับสนุนการศึกษาอย่างยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2554). การคิดเชิงประยุกต์. กรุงเทพฯ : ซัคเซสมีเดีย.

ถวิล อรัญเวศ. (2560). ผู้บริหารกับการครองตน ครองคน และครองงาน : สุดยอดนักบริหาร. นครราชสีมา: สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมาเขต 4.

ธีระ รุญเจริญ. (2553). ความเป็นมืออาชีพในการจัดและบริหารการศึกษายุคปฏิรูปการศึกษา (ฉบับปรับปรุง) เพื่อปฏิรูปรอบสองและประเมินภายนอกรอบสาม. กรุงเทพฯ: ข้าวฟ่าง.

นิรภัย จันทร์สวัสดิ์. (2556). คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณนักบริหารกับการกำกับดูแลที่ดี. กรุงเทพฯ: สูตรไพศาล.

ปิยาภรณ์ พูลชัย. (2565). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในการส่งเสริมการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญตามความคิดเห็นของครูผู้สอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารการศึกษา, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช). (2548). ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : สานักพิมพ์เลี่ยงเชียง.

พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (2538). พจนานุกรมพุทธศาสน์ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาสมศรี ติกฺขปญฺโญโน. (2554). การประยุกต์ใช้หลักสัปปุริสธรรมในการปกครองของกำนัน ผู้ใหญ่บ้านอำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด. วิทยานิพนธ์ศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชารัฐศาสตร์การปกครอง, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.

พระมหาสุรนาท ญาณสมฺปนฺโน. (2558). การประยุกต์ใช้หลักสัปปุริสธรรมในการบริหารงานขององค์การบริหารส่วนตำบล ในเขตอำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตมหาบัณฑิต, สาขาวิชารัฐศาสตร์การปกครอง, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.

พระสามารถ อานนฺโท. (2548). ภาวะผู้นาตามหลักสัปปุริสธรรม. วิทยานิพนธ์ศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยมกุฏราชวิทยาลัย.

ภารดี อนันต์นาวี. (2552). หลักการ แนวคิด ทฤษฏีทางการบริหารการศึกษา (ฉบับปรับปรุง). ชลบุรี: มนตรี.

รังสรรค์ ประเสริฐศรี. (2549). การจัดการสมัยใหม่. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน.

ศุภมาส วิสัชนาม. (2560). คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารการศึกษา, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.

สมชาติ โตรักษา. (2558). การประยุกต์หลักการบริหารเพื่อการพัฒนางานอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหิดล.

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาญ สมเด็จพระสังฆราช (อุฏฺฐายี). (2509). สัปปุริสธรรม. หนังสืออนุสรณ์เนื่องในโอกาสงานฌาปนกิจศพ นายชัย. กรุงเทพฯ : (ม.ป.ท.).

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2544). คู่มือการประเมินภายในของสถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษา การออกแบบระบบการประเมินภายใน. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการศึกษาแห่งชาติ.

สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา. (2548). พระราชบัญญัติสภาครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2546. (พิมพ์ครั้งที่ 8). กรุงเทพฯ : คุรุสภาลาดพร้าว.

อาคม วัดไธสง. (2547). หน้าที่ผู้นำในการบริหารการศึกษา. (พิมพครั้งที่ 2). เอกสารและตำรามหาวิทยาลัยทักษิณ. สงขลา : ภารกิจ.

สัปปุริสธรรม

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

18-04-2025

รูปแบบการอ้างอิง

เพิ่มพูล ก., & ชยวุฑฺโฒ พ. . (2025). การประยุกต์ใช้สัปปุริสธรรม 7 ในการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษา. มจร สุรนารีสาร, 3(1), 69–81. สืบค้น จาก https://so14.tci-thaijo.org/index.php/msjkorat/article/view/1245