การปฏิบัติกรรมฐานเพื่อบำบัดความเครียดในการทำงาน

ผู้แต่ง

  • ศันสนีย์ ดวงอรุณ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
  • พระครูวินัยธรวุฒิชัย ชยวุฑฺโฒ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การปฏิบัติกรรมฐาน, การบำบัด, ความเครียด

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งเน้นศึกษาการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อบำบัดความเครียดในการทำงานที่ปรากฎในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาและเอกสารทางวิชาการเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมและการบำบัดความเครียด พบว่า กรรมฐานเป็นการฝึกจิตหรือการอบรมจิตให้สงบสงัดทำให้เกิดปัญญาสามารถระงับความทุกข์ได้ การฝึกอบรมจิตอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยลดความวุ่นวายและความเครียดที่เกิดกับร่างกายและจิตของเราได้ กรรมฐานเป็นหลักปฏิบัติเพื่อการรู้แจ้ง บุคคลควรเจริญหรือทำให้เกิดขึ้นในตน เพราะเป็นวิธีบริหารจิต ให้อยู่กับปัจจุบัน มีความสงบนิ่ง ไม่ฟุ้งซ่าน ไม่กระวนกระวาย เมื่อสุขภาพจิตดี ก็จะส่งผลให้สุขภาพกายดีไปด้วย โดยไม่ต้องใช้ทุนมากมายในการรักษา เพียงแค่ใช้เวลา ความเพียรพยาม ความอดทน ในการบำบัดและการฝึกฝนเรียนรู้อยู่กับความเป็นจริงให้ได้ในปัจจุบัน ฉะนั้น การปฏิบัติกรรมฐานจึงเป็นวิธีการที่มีผลโดยตรงต่อการบำบัดรักษาความเครียดของมนุษย์ได้เป็นอย่างดี การปฏิบัติตนให้มีสุขภาพจิตที่ดี สุขภาพกายที่แข็งแรง จะช่วยรักษาความสมดุลของร่างกาย จิตใจและอารมณ์ ผ่อนคลายความตึงเครียด บรรเทาอาการเจ็บปวด รักษาโรคซึมเศร้า และอาการนอนไม่หลับได้  ส่วนวิปัสสนากรรมฐานเป็นการเจริญปัญญา ทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจอย่างแจ่มแจ้งในหลักไตรลักษณ์ คือ มีการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไปในที่สุด นำไปสู่ภาวะการปล่อยวางหรือความไม่ยึดมั่นถือมั่นในสิ่งที่เกิดขึ้น เป็นทางปฏิบัติเพื่อให้มีสุขภาพจิตและสุขภาพกายดีขึ้นในสถานการณ์ปัจจุบัน

เอกสารอ้างอิง

กนกรัตน์ สายเชื้อ. (2536). ความเครียดในการปฏิบัติงานการเงินและบัญชีของครูโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานการประถมศึกษา จังหวัดมุกดาหาร. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒมหาสารคาม.

กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2540). คู่มือคลายเครียด, นนทบุรี: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข.

_________________________ (2542). คู่มือคลายเครียดด้วยตนเอง, กรุงเทพฯ: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข.

ชูทิตย์ ปานปรีชา. (2539). “ความเครียด” ในจิตวิทยาทั่วไป. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ดวงมณี จงรักษ์. (2549). ทฤษฎีการให้การปรึกษาและจิตบำบัดเบื้องต้น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ ส.ส.ท.

ปัณณวัฒน์. (2548). ฝึกสมาธิอย่างง่ายๆ คลายทุกข์ มีสติ. กรุงเทพฯ: บริษัท ไพลินบุ๊คเน็ต จำกัด.

ผุสดี โตสวัสดิ์. (2562). การบำบัดรักษาโรคด้วยวิธีการปฏิบัติกรรมฐาน. วารสารปรัชญาปริทรรศน์, 24(2): 1-17.

พรมงคล ฉันท์รัตนโยธิน. (2561). สมาธิและพุทธจิตช่วยบำบัดความเครียด. วารสารพุทธจิตวิทยา, 3(2)

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2552). พุทธธรรมฉบับปรับปรุงและขยายความ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย. (2538). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

การบำบัดความเครียด

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

18-04-2025

รูปแบบการอ้างอิง

ดวงอรุณ ศ., & ชยวุฑฺโฒ พ. . (2025). การปฏิบัติกรรมฐานเพื่อบำบัดความเครียดในการทำงาน . มจร สุรนารีสาร, 3(1), 47–55. สืบค้น จาก https://so14.tci-thaijo.org/index.php/msjkorat/article/view/1105