ปัจจัยเสี่ยงทางภูมิรัฐศาสตร์ที่ส่งผลต่อห่วงโซ่อุปทานของอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ในประเทศไทย
คำสำคัญ:
ปัจจัยเสี่ยงทางภูมิรัฐศาสตร์ ห่วงโซ่อุปทาน อุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ ประเทศไทยบทคัดย่อ
อุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์เป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมสำคัญที่ขับเคลื่อนการพัฒนาเทคโนโลยีระดับโลกและเศรษฐกิจของหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย ซึ่งมีบทบาทในฐานะผู้ผลิตรายย่อยในห่วงโซ่อุปทาน อย่างไรก็ตาม ปัจจัยเสี่ยงทางภูมิรัฐศาสตร์ที่เพิ่มขึ้นในปัจจุบันกำลังส่งผลกระทบต่อเสถียรภาพและการเติบโตของอุตสาหกรรมนี้อย่างมีนัยสำคัญ ปัจจัยสำคัญ ได้แก่ ความขัดแย้งระหว่างสหรัฐอเมริกาและจีน ซึ่งกระทบต่อการค้าและการลงทุนในเทคโนโลยีขั้นสูง ความตึงเครียดนี้ยังนำไปสู่มาตรการควบคุมการส่งออกและการคว่ำบาตรสินค้า ซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาในการจัดหาเซมิคอนดักเตอร์ในภูมิภาคเอเชีย การศึกษานี้ใช้การวิเคราะห์เอกสารและข้อมูลเชิงคุณภาพจากรายงานระดับนานาชาติ รวมถึงข้อมูลจากองค์กรที่เกี่ยวข้อง เพื่อประเมินผลกระทบของปัจจัยเสี่ยงทางภูมิรัฐศาสตร์ต่ออุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ของประเทศไทย ผลการศึกษาพบว่า ความขัดแย้งระหว่างประเทศมหาอำนาจส่งผลกระทบต่อการค้าและการลงทุนในเทคโนโลยีขั้นสูง ในขณะเดียวกัน การพึ่งพาประเทศผู้ผลิตเซมิคอนดักเตอร์รายใหญ่อย่างไต้หวันและเกาหลีใต้ เพิ่มความเสี่ยงต่อการหยุดชะงักในห่วงโซ่อุปทาน สำหรับประเทศไทยยังต้องเผชิญความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงแนวโน้มการลงทุนระดับโลก โดยบริษัทต่างชาติเริ่มกระจายฐานการผลิตไปยังประเทศอื่น เช่น เวียดนามหรืออินเดีย รวมถึงข้อกำหนดระหว่างประเทศ เช่น ข้อกำหนดด้านสิ่งแวดล้อมและข้อจำกัดด้านการส่งออก ที่อาจเพิ่มอุปสรรคต่อการพัฒนาอุตสาหกรรม การศึกษานี้เสนอแนวทางการพัฒนานโยบายเชิงรุก เช่น การลดการพึ่งพาวัตถุดิบจากแหล่งที่ไม่มั่นคง การส่งเสริมการลงทุนในเทคโนโลยีที่มีความสำคัญเชิงยุทธศาสตร์ และการสนับสนุนการวิจัยและพัฒนา (R&D) เพื่อเสริมสร้างเสถียรภาพของห่วงโซ่อุปทาน นอกจากนี้ ผลการศึกษายังสร้างองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับปัจจัยเสี่ยงเฉพาะที่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทย เช่น การโจมตีทางไซเบอร์ในห่วงโซ่อุปทาน และการแข่งขันระดับภูมิภาคที่เพิ่มมากขึ้น สามารถนำไปต่อยอดในการพัฒนากลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานที่มีความยืดหยุ่น และการสร้างระบบป้องกันภัยคุกคามทางไซเบอร์ เพื่อเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทยในระยะยาว เพื่อรับมือกับปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ ประเทศไทยจำเป็นต้องพัฒนานโยบายที่สอดคล้องกับสถานการณ์โลกและกำหนดกลยุทธ์ที่เหมาะสมในการปรับตัว แม้จะมีความเสี่ยงในหลายมิติ แต่ด้วยการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ ประเทศสามารถเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกาสในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์อย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
จิรภา บุญพาสุข. (2566). จับตาอนาคตอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์โลกและก้าวต่อไปของไทย. สืบค้นจาก https://www.scbeic.com/th/detail/file/product/9212/gow8klvdh4/SCB-EIC-In-Focus-Semiconductor-20230919
ณรงค์ศักดิ์ ปลอดมีชัย. (2566). ‘เซมิคอนดักเตอร์’ โอกาสการลงทุนกับพลังขับเคลื่อนหลักของนวัตกรรมแห่งอนาคต. สืบค้นจาก https://thestandard.co/semiconductor-2/
ปาริชาติ จิรวัชรา. (2565). เซมิคอนดักเตอร์มีบทบาทที่สำคัญต่อเศรษฐกิจอย่างไร. สืบค้นจาก https://www2.deloitte.com/th/en/pages/about-deloitte/articles/semiconductor-th.html
ปาริชาติ จิรวัชรา. (2567). แนวโน้มอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ 2567 และบทบาทของ Gen AI. สืบค้นจาก https://www2.deloitte.com/th/en/pages/about-deloitte/articles/2024-semiconductor-outlook-th.html
เพ็ญประภา ภัทรานุกรม. (2562). การจัดระเบียบโลกใหม่ (New World Order) กับการปรับตัวทางการศึกษาของประเทศไทย. วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก, 37(2), 57–66.
สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า. (2565). รายงานสถานการณ์และแนวโน้มอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์โลกและนัยยะต่อประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กองวิจัยเศรษฐกิจการค้ามหภาค สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า.
สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า. (2566). สรุปผลการศึกษาโครงการห่วงโซ่อุปทาน (Decoupling) ของอุตสาหกรรมสำคัญระหว่างสหรัฐอเมริกาและจีนและนัยยะต่อเศรษฐกิจการค้าไทย. กรุงเทพฯ: กองวิจัยเศรษฐกิจการค้ามหภาค สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า.
Aven, T. (2008). Risk analysis: Assessing uncertainties beyond expected values and probabilities. Wiley.
Aiyar, S., Chen, J., Ebeke, C. H., Garcia-Saltos, R., Gudmundsson, T., Ilyina, A., Kangur, A., Kunaratskul, T., Rodriguez, S. L., Ruta, M., Schulze, T., Soderberg, G., & Trevino, J. P. (2023). Geo-economic fragmentation and the future of multilateralism. International Monetary Fund.
Chen, Y. (2023). Sustainability challenges and opportunities in the semiconductor supply chain. Supply Chain and Sustainability Research: SCSR, 1(4), 41–59.
Christopher, M., & Peck, H. (2004). Building the resilient supply chain. International Journal of Logistics Management, 15(2), 1–13.
Cinar, B. (2023). Supply chain cybersecurity: Risks, challenges, and strategies for a globalized world. Journal of Engineering Research and Reports, 25(9), 196–210.
Cybersecurity and Infrastructure Security Agency (CISA). (2022). 2022 Cybersecurity Advisory Committee (CSAC) annual report. https://www.cisa.gov/sites/default/files/2023-01/csac_annual_report_2023-01-18_508_0.pdf
Dario, C., & Iacoviello, M. (2022). Measuring geopolitical risk. American Economic Review, 112(4), 194–225.
Europol. (2021). Internet organised crime threat assessment (IOCTA) 2021. https://www.europol.europa.eu/cms/sites/default/files/documents/internet_organised_crime_threat_assessment_iocta_2021.pdf
Houselink. (2023). Investment report Vietnam chip-semiconductor industry. https://vietnamconstruction.vn/wp-content/uploads/2023/10/SUMMARY-REPORT-VIETNAM-CHIP-SEMICONDUCTOR-INDUSTRY_compressed_v1-final-2.10.23.pdf
International Monetary Fund. (2024). World economic outlook: A long and difficult ascent. https://www.imf.org/en/Publications/WEO
Kshetri, N. (2021). Blockchain's roles in strengthening cybersecurity and protecting privacy. Telecommunications Policy, 41(10), 1027–1038.
McDougall, N., & Davis, A. (2024). The local supply chain during disruption: Establishing resilient networks for the future. Journal of Cleaner Production, 462, 142743.
Oster, S. M. (1999). Modern competitive analysis. Oxford University Press.
Mohammad, W., Elomri, A., & Kerbache, L. (2022). The global semiconductor chip shortage: Causes, implications, and potential remedies. IFAC-PapersOnLine, 55(10), 476–483.
Shi, Y., Guo, S., & Sun, P. (2017). The role of infrastructure in China’s regional economic growth. Journal of Asian Economics, 49, 26–41.
The World Bank. (2020). Private participation in infrastructure (PPI) 2020 annual report. https://ppi.worldbank.org/content/dam/PPI/documents/PPI_2020_AnnualReport.pdf
Tse, Y. K., Dong, K., Sun, R., & Mason, R. (2024). Recovering from geopolitical risk: An event study of Huawei's semiconductor supply chain. International Journal of Production Economics, 275, 109347.
U.S. Government Accountability Office. (2022). Performance and accountability report, fiscal year 2022. https://www.gao.gov/products/gao-23-900398
Varma, A., & Dixit, N. (2024). Blockchain technology for sustainable supply chains: A comprehensive review and future prospects. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(3), 980–994.
Wang, C., Nhieu, N., Chiang, C., & Wang, Y. (2024). Assessing Southeast Asia countries’ potential in the semiconductor supply chain: An objectively weighting multi-criteria decision-making approach. Humanities and Social Sciences Communications, 11, 1260.
ไฟล์ประกอบ
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารนวัตกรรมทางธุรกิจและสังคม

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.