แนวทางการพัฒนาปัญญาในพุทธศาสนาเถรวาทต่อการดำเนิน ชีวิตประจำวัน

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อศึกษาปัญญาในพระพุทธศาสนา เถรวาท 2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาปัญญาตามปัญญา 3 ในพระพุทธศาสนาเถรวาท และ 3) เพื่อวิเคราะห์และเสนอแนวทางการพัฒนาปัญญาในพระพุทธศาสนาเถรวาท ต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน  ผลการวิจัยพบว่า มนุษย์ทุกคนนั้นจำเป็นที่สุด เพื่อฝึกหัดปฏิบัติเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอ  เพราะนั้นคือการพัฒนาปัญญาของตนเอง ปัญญาในพระพุทธศาสนาถือว่าเป็นเครื่องมือในการดำเนินชีวิต เป็นแผนที่ในการวางแผนและบริหารจัดการเกี่ยวกับทุกเรื่องของชีวิต บ่อเกิดของปัญญามี 3 ทางคือ  สุตมยปัญญา ปัญญาที่เกิดจากการฟัง  จินตามย ปัญญา ปัญญาที่เกิดจากการคิด  ภาวนามยปัญญา ปัญญาที่เกิดจากการอบรมธรรมที่เป็นเครื่องเจริญ  ธรรมที่ก่อให้เกิดความเจริญงอกงามแก่ปัญญา  ผลที่ได้รับจากการปฏิบัติก่อให้เกิดความรอบรู้ 2 ระดับ ได้แก่ โลกิยปัญญา เป็นปัญญาในทางโลก เป็นวิสัยของโลก และโลกุตตรปัญญา อาศัยโลกียปัญญาเป็นพื้นฐาน ในการฝึกฝน เพื่อให้มีความเจริญมากขึ้น  การพัฒนาปัญญาของมนุษย์นั้น มีเป้าหมายเพื่อให้เกิดประโยชน์ที่แท้จริงขั้นสูงสุด คือ ประโยชน์ตามจุดมุ่งหมายของพระพุทธศาสนาที่จะกำจัดกิเลส  และให้รู้เท่าทันความจริง ทั้งหลายให้รู้ถึงความที่สิ่งทั้งหลายเป็น อนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา เพื่อให้รู้จักโลกและชีวิต ตามความเป็นจริง จนกระทั่งสามารถวางจิตใจต่อชีวิตและโลกได้อย่างถูกต้อง เป็นจิตที่สงบ โล่ง โปร่ง ผ่องใส เบา เป็นอิสระ ปราศจากกิเลส ไม่ยึดติดวัตถุใดๆ ในโลกที่จะทำให้จิตหวั่นไหวได้ เนื่องจากปัญญาเข้าถึงความจริงได้ การดำเนินชีวิตประจำวันจึงเป็นอยู่ด้วยปัญญา และรู้เท่าทันตามความเป็นจริงตามเหตุปัจจัย